28/11/12
Tiempo de pensar (refleçon)
Eileiçones n’Associaçon Cultural i Recreatiba Nial de la Boubielha (ACRNB)
Deiqui a poucos dies, ou seia ne ls percípios de l més de febreiro/2013, ne l die 10 a quando la fiesta de Nuossa Senhora de las Candeias, tamien conhecida puls Zenízienses cumo l “Dous de Febreiro” que stá a ser purparada pula Direcion de l’Associaçon cumo ten acuntecido ne ls redadeiros anhos, las associadas i associados ban a botos.
Ua acion statutaira i oubrigatória, puis somos ua Associaçon registrada (la purmeira que fizo ls sous statutos an mirandés), cun uorganos eileitos, statutos, ourganizada, lhougo este ato ye oubrigatório. Esta acion bai a tener lhugar nua assemblé pa l efeito, cumo termínan ls statutos, puis ls atuales uorganos, fíndan l mandato que recebírun de las(s) sues (sous) associadas(os).
Agora stamos an tiempo pré-eileitoral,de refleçon, tal qual dixo l comunicado de la direcion, i publicado ne l site www.nialdelaboubielha.org . Assi sendo quier-se que las associadas i ls associados séian partecipatibos, que todos tomén cunséncia que ye un deber partecipar na bida de l’Associaçon, criando listas, apuntando eilemientos ou renovando ls que yá eisisten, eileger ls sous uorganos ye ua cundiçon reglamentar.
A miu ber, i cumo esto só se fai de trés an trés anhos, custa pouco, al que se quier ye que todos fágan un sfuorço i al menos nesse die participen n’assemblé i bóten.
Sou solamente un associado cumo ls demais que ajúdan ne ls magostos, ne ls eibentos de l jogos i cumbíbios, na realizaçon de la fiesta de Nuossa Senhora de las Candeias, mas dou eiqui l miu teçtemunho de que an cuncéncia todos debemos participar, dar la nuossa oupenion, botar, l’Associaçon ye ua causa de todos nós, yá mos dou tantas alegries, fizo cun que to l mundo que stá andrento deilha sentisse proua, trouxo até nós, cultura, çporto, associativismo, lhéngua, cursos, palestras, salimientos de lhibros, tradiçones, questumes, amizade, merece que siempre que percisa tenga l nuosso acunchego.
Siempre i todas las oupeniones fúrun lhebadas an cuonta por estes i ls redadeiras uorganos eileitos, por amor a la causa associatiba eilhes trabalhórun i purparórun ls eibentos, ounindo las nuossas gientes d’acá culas que stan n’aldé, ye de lhoubar i ye de reconhecer esse don que siempre tubírun para guiar ls çtinos de l’Associaçon.
Se naide quejir outra cousa, al menos bamos todos angrandecer l trabalho que fazírun até hoije i cula nuossa perséncia renobar ls botos de bun trabalho i de cunfiança.
25/11/12
La Comisson Europea tiene mais un animal an lista de chamaçon de ourige protegida: ye l canhonho mirandês. L canhonho mirandês, de raça Churra Galega Mirandesa, debede-se en trés categorias, por eidade i peso: categoria A (antre quatro i siete quilos i 30 dies de eidade), categoria B (antre siete bigula un i dieç quilos i 60 dies) e categoria C (antre dieç bigula un i duoze quilos i 120 dias).
Para alhá de la raça de l'obino, la particularidade de l "Cordeiro Mirandés" debe-se al fato d'este ser alimentado naturalmente, cula flora local de Miranda de l Douro, Mogadouro i Bumioso.
Para qu'un perduto puoda beneficiar dua Chamaçon de Ourige Protegida (DOP) ten que ser demunstrado que ten ourige ne l local que le dou l nome, ocorren nua ária geográfica delimitada i que ten ua fuorte ligaçon cun essa mesma region, siendo possible cumprobar que la culidade de l perduto ye anfluenciada puls tierras, pul clima, pulas raças animales ó pulas bariadades begetales i pul saber fazer de las pessonas dessa ária.
Para qu'un perduto puoda beneficiar dua Chamaçon de Ourige Protegida (DOP) ten que ser demunstrado que ten ourige ne l local que le dou l nome, ocorren nua ária geográfica delimitada i que ten ua fuorte ligaçon cun essa mesma region, siendo possible cumprobar que la culidade de l perduto ye anfluenciada puls tierras, pul clima, pulas raças animales ó pulas bariadades begetales i pul saber fazer de las pessonas dessa ária.
21/11/12
Lhienda
Lhienda de la cinta de la raposa ou cinta de la bielha (ARCO-ÍRIS)
Juan era un nino mi probe.
L pai habie se morrido i era mui çfícele sue mai gobernar sue casa i criar ls armanos.
Un cieto die eilha pediu-le que fusse pescar alguns peixes pa la la cena.
Juan que todo antendie assi fizo, botou-se a caminho, para chegar a la borda de l riu tenie que passar por un carreiro i biu ne l meio de l arbolredo algue que se mexie. Abaixou-se mui debagarrico para nun fazer nanhun bruido i d’ambaixo las folharascas staba un pequerrico, mui pequerrico tiu, un nano, assientado nun talho inda mais pequerrico. Cun aire bien atiento al que fazie íba cantando ua moda i custuraba un jaleco berde
Delantre de Juan l nino mui probe staba un nano. Quando l mirou bien debrebe sticou l braço i prendiu l tiuzico ne l meio de ls dedos.
- Dius mos deia buonas tardes, miu senhor.
Cumo stás, Juan?
- respundiu l tiuzico cua risica maldosa.
Mas l nano tenie sembas de alblidades i façanhas para se lhibertar de ls houmanos. Ambentaba pessonas i animales a aprossimáren-se, para que zbiassen l mirar i el podisse scapar-se.
- Diç-me alhá, adonde stá l tesouro de l cinta de la bielha?
Mas l tiuzico, l nano boziou para Juan que benie alhá un bui brabo a fugir a caras a el. El assustou-se, abriu a mano i l nano zapareciu.
Juan l nino probe sentiu ua grande tristeza, pus quaije tenie quedado rico.
I, cun estas buoltas todas, tornou para casa sien nada, de manos a abanar, sin tener agarrado nanhun peixe. Mal chegou cuntou a sue mai l assucedido. Esta, que yá conhecie la manha de ls nanos, ansinou-lo:
-S’algua beç l tornares a ancuntrar, diç-le que traga l tesouro bien debrebe.
Passórun-se alguns meses.
Até qu'un die, quando bolbie para casa, sentiu ls uolhos antrubiados por un fuorte claron. L nano staba assentado ne l mesmo talhico de palo, só que desta beç amanhaba un de ls sous çapatos.
- Cuidado! Ben alhá l gabilan! - boziou l nano, fazendo cara de miedo.
- Nun me tentes anganhar!
- dixo Juan l nino probe - Trai yá l pote d'ouro!
- Trai yá l pote d'ouro ou you nunca mais te lhargo.
- Stá bien! - acediu l nano.
- Desta beç ganheste!
L tiuzico fizo un géstio cula mano i nistante ua guapa “cinta de la bielha” alhumbrou l cielo, salindo de l meio de dues muntanhas i treminando bien als pies de l Juan.
Las siete quelores éran tan fuortes que até scondírun l pequeinho pote de barro, cheno d'ouro i piedras baliosas, que staba a la sue frente.
L nano abaixou-se, cul chapéu fizo-le un aceinho de çpedida, i boziou, pouco tiempo antes de zaparecer para siempre:
- Adius, Juan! Sós un nino spierto!
Tenerás suorte i serás feliç para siempre!
I fui l qu'acunteciu.
L pote d'ouro nunca se sgotou i Juan i la sue família tubírun ua bida de muita fartura i de muita alegrie.
19/11/12
Miu cumpadre Zé
You pensaba quel starie alhá para l Alentejo, porque el habie hardade la casica de ls pais, fazira uas oubricas para passar alhá uns tiempos balientes çpuis de se reformar.
Mas anton nun ye que inda mal passoran dues sumanas i yá staba outra beç de buolta. Al bé-lo eili, fui-le a falar.
Á cumpadre anton yá benistes?
O!..., sabeis alhá cumo las cousa stan puli.
Anton l que se ten passado?
Pus oulhai. Purmeiro fechoran ls curreios. Agora las cartas i outras cousas ye quando calha. A seguir fui la scuola, porque yá nun habie garotos, e tal i tal...Cpuis fui la guarda, la GNR, agora nun se buoltoran a ber. Seguiu-se l serbício de salude. Agora naide pude ficar malo, ou anton murre-se. Segui-se l tribunal. Nun ye que you guste de tribunales, mas son necessairos. Agora ye la junte de freguesie, era l que restaba a las pessona para socorrer ua urgência.
Muito me cuntais bós.
Oulhai sabeis l que falta fechar, ye l lar de ls bielhos, por anquanto..., por anquanto...
Qundo deixei l miu cumpadre, iba you pensando. Un paíç que nun ye capaç de poboar l sou spácio fisico, ye un paíç que só pude star malo.
Valter Deusdado
18/11/12
Ls Stagiairos
Poucas cousas son tan úteles a ua anstituiçon cumo un stagiairo. Purmeiro, porque trabalha a troco de (quaije) nada. Apuis, porque faç cumo naide l papel de cuitadico, a quien todos le póenen las culpas. Nua anstituiçon cun stagiairos ó moços, ls mais bielhos, mais sabidos i mais sperientes puoden fazer las borradas que quejíren, porque yá se sabe quien lhebará culas culpas. Esto bei-se, prencipalmente, ne ls comentairos a amboras de ls jornales. L' ambora fui mal screbida, ls feitos nun fúrun todos cunfirmados, hai erros gramaticales? Stá bien de ber: çque le antregórun ciertos trabalhos a stagiairos, l jornal nunca mais fui l mesmo. L que mais me eirrita nestes juízos ye ber que son feitos sin coincimiento de causa. Si, ye bien possible que la culpa seia dun stagiairo. Mas tamien ye possible que nun l seia. Assi i todo, la radadeira heipótese raramente ye lhebantada. Para to las pessonas que fázen julgamientos precipitados, solo me resta receitar (i recitar) las sábias palabras que l moço Hamlet dixe al amigo Horácio: hai mais cousas ne l cielo i na tierra de l que sonha la buossa bana filosofie!
Poço de Pelo Negro
Yá quantá que le matraquilhaba l’eideia an sue cabeça. Tenie que s’ir alhá! Serie berdade l que toda la giente dezie? Ls seus oubidos, ls seus uolhos tenían que çarteficar-se, nun fuora el home de ciénçia!
Ls anfermos anternados nun çertaban
cuidados i la nuite nun tubíra sobressaltos! Apuis la bejita de meia-nuite,
ancustou-se un cachico. Tenie dado anstruçones que lo çpertássen a las seis i que
tubíssen l cabalho aparelhado a buolta de las siete i meia. Farie la bejita de
la purmanhana i a buolta de las uito yá estarie a camino.
Passou anformaçones al doutor que
lo rendíra i saliu cula eideia que nun passarie d’hoije. Tenie que s’ir alhá!
Nien perdiu tiempo a deyunar-se.
Chube-se an riba de l cabalho abermelhado que siempre lo lhebaba a todo l lhado
i ende se bai a camino. Bimpusta yera l sou çtino, dues horas sticadas. Tó, siempre
lhugar de paraije. Acunchegarie l stomado cun mordo alhá. Sue antençon chegar l
mais debrebe possible..
- Dius mos dé buonos dies.
- Buonos dies nos dé Dius. Puis
hoije chegou mui cedico! Inda nun purparei l’almuorço.
-Sabes, yé hoije que bou alhá.
- Bai adonde?
-Bou oubir la tecedeira.
-Ah senhor doutor, quien lo beia assi
pul termo bai falar.
- Solo tu i you yé que lo
sabemos.
-Stá bien, stá bien. Mas se me lo
perguntan, l que digo?
-Dizes que stube la nuite ne l spital
i me fui spargir.
Quedou-se a falar solica: “este
doutor yé tonto…! I alhá se foi pa la cozina purparar l’almuorço.
A pies carreiron abaixo alhá
seguiu. La ribeira de Lamoso bruaba. Dízen que l poço angolhe mais de três
carros de lhinhas. La fuorça i l bater de l’auga apuis de miles d’anhos puode
fazer marabilhas na naturaleza. Queda na ribeira de Bimpusta, un cachico arriba
antes de l ancuontro antre dues ribeiras. Segue camino abaixo delgeiro, antes
de meidie tenie que star alhá. Chegou a tiempos, inda dou pra çcansar un
cachico antes de poner l’oubido a scuita.
Meidie, tiempo cierto. Striba l
cuorpo al beiral de la fraga i pone l oubido a la scuita. A meidie ampeça la
tecedeira sou telar. Algo se çprende de l bolso de la jiqueta. Oubido a scuita,
deilhi a cachico “chacle”. Foi-se-le la gana de poner l’oubido a scuitar la
tecedeira. L camino pra riba yera mais custoso. Alhá chegou i s’achegou a la
mesa sien dezir palabra por mais que Tie Calba puxa-se cumbersa. Regalou-se cul
galho refogado i patatas cozidas i ua pinga de las buonas.
Barriga chena, yera tiempo de matar
la curjidade a Tie Calba
- Sabes Calba: la tecedeira you nun
la oubi mas ficou-me cula mie caneta d’ouro que me tenie custado dous cuontos de
reis.
-Nun me diga!
- Yé berdade.
Saliu-le baliente risada
naqueilhe sfregante que se trespassou a Tie Calba i dambos ls dous se quedórun
nua risa pegado….
12/11/12
« A. M. » cumo tal…
Tengo un pai natural de Sendin cumo you que siempre gustou i inda gusta!
de deixar l seu nome screbido percipalmente nas custruçones i obras que chegou ou
ajudou a realizar durante la sue bida; por esso nun admira que tenga deixado
bien aparientes, l mais de las bezes cun tinta branca i cun lhetras grandes, na
puorta de la casota de las nuossas huortas an Pertual por eisemplo, las sues
eineciales: la de l sou apelhido purmeiro i la de l sou nome lhougo a seguir; “A” para ampeçar porque ye la purmeira letra de l sou apelhido “André” i “M”
depuis, l’einicial de l sou nome “Manel” porque an França, nun bai a tardar a fazer
50 anhos agora, depriessa se dou de
cunta que ls Franceses ténen l hábito de transcrebir muitas bezes l nome de las
pessonas nessa orde ampeçando pul apelhido an beç de ampeçar pul nome próprio .
Por outro lhado, tengo tamien la certeza que siempre gustou miu pai i até ten proua
de ampeçar pula lhetra “A”... Pensando bien,
siempre ye la purmeira!
"A. M." tamien éran las eineciales dun scritor francés chamado André
Malraux, l outor de La Condition Humaine (1933) i de L’Espoir (1937),
i que fui menistro de la cultura ne l tiempo de l General de Gaulle (de 1959 até
1969) depuis de haber cumbatido al lhado de ls republicanos spanholes i depuis contra Hitler i l’oucupaçon
nazi al lhado de ls resistentes atibos persentes ne l suolo francés i de
las Fuorças Francesas Lhibres comandadas zde Londres pul próprio General de
Gaulle cul apoio de Wiston Churchill.
Mas nunca you bos falarie de André Malraux se nun tubisse an Bergáncia
ua prima que chegou hai un par d’anhos agora a fazer ua tese subre Malraux
percisamente i fui essa mesma prima que me lhebou hai dies a ir até Bergáncia
adonde eilha mora i ansina. “Bou porque perciso de comprar lhibros, dixe-le
you. L Sr Andrade an Miranda ye mui buona pessona mas ls lhibros que quiero mui
deficilmente ls ancuntrarei na lhibrarie del. Bou anton a Bergáncia i aprobeitarei
tamien para ir a ber l’exposiçon de l nuosso cunterráneo Manel Bandarra. Ye l
melhor pintor sendinés, nun ye, Prima?” I la mie prima dou-me bien a antender
que si. Mas inda stubimos a falar subre la situaçon por que passa Pertual, hoije an die...
― Cumo ye possible? sclamou eilha. Teneis bós ls porsores an França, nesta altura de l
anho, dreito a quinze dies de férias ?! I nós solo tenemos l 1° de Nobembre cumo
feriado! Nien mos quejírun dar l die a seguir que era ua sexta i pal anho que
ben até tubírun l’andecéncia de mos anunciar que até mos tíran l die de
Todos-ls-Santos! Este paíç bai de mal para pior !
― Puis mira bien, Prima, cumo son las cousas! Nesse paíç bien menos
agarrado a la prática religiosa que ye la França, este anho ls socialistas que
stan agora ne l poder até oumentórun la durançon destas férias que até se
cháman “férias de Todos-ls-Santos “ (Vacances de Toussaint). Quinze dies este
anho an beç de solo dieç cumo fui l caso estes últimos anhos ! I “solo” ye cumo
quien diç !
― Quien me dira a mi tamien tener esse tiempo todo de férias! Mas ls
garotos, cumo ye que ls pais fázen quando ls dous trabálhan ou nun ténen naide
para ls guardar?
― Se furmos a ber, Prima, mui pouca giente se queixa! You siempre me lhembro
anquanto studante ou depuis porsora an França de tener férias nesta altura de l
anho i quaije todo mundo acha que estas férias solo puoden fazer bien para
melhor anfrentar l Eimbierno i quebrar até ua cierta monotonie nesta época de l
anho. Se furmos a ber, siempre hai soluçones para guardar ls ninos. Quando nun
son familiares, son bezinos ou amigos, ou struturas de acolhimiento geridas i criadas pulas municipalidades,
mais ou menos gratuitas cumo tal las MJC (Maisons de la Jeunesse et de la
Culture) que fúrun criadas cumo tu sabes por André Malraux yá ne ls anhos 60, ou alguas tamien
pribadas mas siempre apropriadas para acolher de la melhor forma possible ls ninos ou até ls adolecentes que
inda nun son outónomos i percísan inda de begiláncia. Todo cuorre bien i todos
áchan que este sistema puode cuntinar assi.
Fui nestas cundiçones i grácias tamien pula cierta a André Malraux que
tube you afinal la possebilidade de ir até Pertual nestes dies. Doutra maneira cumo
tenerie sido possible i que pena se tal ouportunidade nun tubisse acuntecido de
ir até Bergáncia tamien afinal. L’ exposiçon
de Manuel Bandarra anfeliçmente yá alhá nun staba (Nesse die si tube pena de yá
nun la poder ber mas solo por essa rezon!) mas antes de dar ne l sítio adonde
habie sido realizada andei assi todo a la procura. Se bos dezir que nun habie
tornado a Bergáncia praticamente zde que la scuola Augusto Moreno passou a ser
un centro cultural! I até m’anganhei pensando que para antrar ne l centro cultural
era possible passando pula Biblioteca Municipal. Nun ténen esses dous locales l
mesmo nome afinal ? Un nome cun essas mesmas dues einiciales de que gusta tanto
miu pai: A. M. !!
Só que al chegar mesmo delantre de la dita biblioteca que you, curjidosa
cumo sou, tamien querie ber pula purmeira beç de la mie bida, nun m’acunteciu l
que m’acuntece assi i todo cada beç que chego delantre dua de las puortas adonde miu pai
siempre ten muita proua de screbir las sues dues einiciales. Puortas essas que
siempre se ábren porque son nuossas i porque tenemos las chabes...
Era un sábado i daprendi nesse die (Bai a fazer dieç dies) que an Pertual
nun debe de ser raro anton las bibliotecas munecipales stáren ancerradas nesse
die de la sumana. I para dezir la berdade, quedei ampressionada! Eilhi staba
mais ua defrença segnificatiba cula França... segnificatiba mas sien you cunseguir
ancuntrar motibos bálidos i suficientemente sérios capazes de justeficar esse
tipo de ancerramiento. Ye nesse die, l
sábado, que las bibliotecas municipales an França stan pul cuntrairo chenicas
de giente. Giente, muita giente, pequeinhos i grandes que ban a saber de
Cultura i de Cunhecimiento sien tener que abrir la carteira por todo i por nada
an spácios calenticos percipalmente quando faç friu ou stá a chober cumo era l
caso nesse die an Bergáncia, luminosos, cunfurtables, agradables, cumbibiales
tamien i para todos, sien çtinçon.
Até tube soudades afinal de las bibliotecas que you frequento regularmente
aqui an França ou mesmo la de Zamora que cunheci inda nun hai un anho, mas nun
die que nun era assi i todo un sábado . Bibliotecas que ls ninos i ls
adolecientes nunca se fártan de frequentar muitas bezes até de maneira outónoma mesmo que seia para ler BZs ou
requisitar CDs ou DBDs... quaije de graça !
Staba algo friu i a chober nesse die an Bergáncia... Un die cinzento i un
pouco triste até. I tamien nun fui nesse die que cunsegui antrar na
biblioteca municipal dessa cidade yá que staba fechada...
Nó mui loinge, nua dessas rues de
l centro, indo an direçon al castilho, i cul tiempo siempre a chober, passei a la
borda dua casa que até me pareciu amportante cun ua placa adonde staba screbido
na piedra ua andicaçon que muito m’ampressionou tamien: “serbas franciscanas”
anunciaba la placa! Serbas, pensei you, mesmo an 2012 ?! Cumo ye possible ?! Nesta tierra, palabra d’honra, hai cousas que me
lhieban a pensar que ye cumo se stubíssemos muitos seclos atrás ou até noutro planeta !
I para trás yá quedaba tamien la biblioteca municipal “A.M.”...
Dentro de poucos dies yá starie you outra beç nestas mies bibliotecas
francesas... todas eilhas siempre abiertas ne ls sábados (a nun ser que seian
feriados) i por acaso cun nomes de mulhieres las dues que you frequento mais
hoije an die: “Marguerite Yourcenar” outora de uas Memórias de Adriano
mas un Adriano esse, claro, de outros tiempos !... ou “Guiraude de Laurac”, ua
heirética de l seclo XII i XIII que fui cundanada pula eigreija católica nesses
tiempos de cruzadas, i que por esso mesmo
era todo l cuntrairo pula cierta de l que puode ser ou representar inda hoije ua
serba al serbício de un santo tan católico cumo San Fracisco...
Bibliotecas essas mies, ne l miu die a die, cun nome de mulhieres eilustres,
até anternacionalmente, subretodo ne l caso de Marguerite Yourcenar... ou cumo ancuntece tamien an ciertos ou até muitos
sítios an França: bibliotecas cul nome tamien de André Malraux i essas dues
einiciales de que gusta tanto miu pai: “A.M”...
Mas un A.M. militante antifaxista inda hoije unanimamente recunhecido i respeitado.
Un Grande, ne l panteon de ls homes eilustres !
10/11/12
Este sangre
Este sangre que cuorre nas benas de la mie tierra, ne ls Outonhos, nun se zbota. Hai burmeilhos i amarielhos barro an carbalhos i an cereijeiras, amarielhos d´ouro an choupos, berdes spargidos an manchas de nabales i coubales.
Miro pa las fuolhas abanadas pul aire friu que nun repente chegou i beio-le sprito de lhuita para se assiguráren a la teta de sue mai, regísten i, an pequeinhos meneios ansáian l bolo que ls há-de lhebar al chano, para apuis an cama dóndia çcansáren ne l Eimbierno, acocando ls rocos que siempre médran adonde hai stierco de fuolhas.
Miro pal termo i ls uolhos scápan-se-me. Oubo ls suspiros de ls páixaros registentes bolando altos i an bandos ,para stáren mais longe de la gelada que yá abraçou la tierra dóndia, molhada i beisada por auga desiada i cun esses marmúrios, l miu sentido scapa-se atrás, ambuolto an cheiros de doce de temato i balancia que no pote férben.
Miro pa ls caiatos que gémen, zafiando l ásparo de las piedras, tal i qual cumo las fuolhas, a sigurá-se a la bida andeble, registindo a mais un cair de fuolha, un cachico mais fuortes que las fuolhas sbolaciantes; i hán-de registir a mais un Eimbierno cun la sprança de la berbonta que le há-de nacer an mais ua Primabera. Trítan ls caiatos, tente nun caias a caminho de la missa, pedidos crentes de salbaçon de la alma, remisson i mea culpa de ls pecados. Miro para eilhes i beio que se dróban pul tiempo anque aquestumados a tiempo anfernoso.
Miro pal mundo que me ben d´ andrento l cumputadori beio-lo bien mais negro, fumarento, sfamiado. Aténtio la fuorça i dou-me de counta que ls uossos stálhan menos i cun eilhes porparo la tierra para que cun las fabas l miu mundo seia mais farto.
Este sangre que cuorre nas benas de la mie tierra fai-me correr mais sangre nas mies benas, mais burmeilho ,d´ua eimoglobina biba,de tanto oucigénio bolar nas bochadas deste Praino.
08/11/12
Sien titálo
Pertual stá na probreza
Mas la Lhéngua Pertuesa
Cuntina a anriquecer,
Yá era ua lhéngua rica
Se agora mais rica queda
Ye l que stá para se ber.
Hai bocabulairos ousados
Cun bários segneficados
Chamados houmónimos;
Tamien se sprime a preceito
Ua eideia ó un cunceito
Usando bários sinónimos.
Stá neste causo “ ROUBAR “
“ FURTAR “,“ ZAPROPRIAR “
“ ÇURRIPIAR” i “ STORQUIR”;
“ RAPINAR” ó “ SAQUEAR “
“ SBULHAR “i “ GATUNAR “
“ PILHAR “ i “ SUBTRAIR “.
“ PALMAR “ i “ LHARAPIAR “
“ BIFAR “, “PIFAR “, ó “ GAMAR”
Mesmo que seia an calon;
“ ASSALTAR “ ó “ SALTEAR “
“ TIRAR “, “ LIMPAR “, “ÇPOJAR”,
Ten todo la mesma acion.
“ CUNFISCAR “, “ ZAPOSSAR “,
“ APROPRIAR “, “ SPOLIAR “
Son cunceitos armanos;
“ RIPAR “ i “AMARFANHAR “
“ ARREPANHAR “, “ EMPALMAR “,
Lharápios son uns tratantes.
Apareciu agora un nuobo termo
Criado por un stafermo
Que mos stá a “ zgobernar”;
Cun mansicos “ PASSOS “
Fazendo de nós pantomineiros
Ambenta l berbo … ” gaspar “.
“ GASPAR “ ye neologismo
Que ne mos bota pa l'abismo
Nun zastre houmanitairo;
Mesmo cul paíç doliente,
Bamos stripar tal termo
De l nuosso bocabulairo.
----------------------------------------------------
(em português)
Portugal está na pobreza
Mas a Língua Portuguesa
Continua a enriquecer,
Já era uma Língua rica
Se agora mais rica fica
É o que está p’ra se ver.
Há vocábulos usados
Com vários significados
Denominados homónimos;
Também se exprime a preceito
Uma ideia ou um conceito
Usando vários sinónimos.
Está neste caso “ ROUBAR “
“ FURTAR “,“ DESAPROPRIAR “
“ SURRIPIAR” e “ EXTORQUIR”;
“ RAPINAR” ou “ SAQUEAR “
“ ESBULHAR “e “ GATUNAR “
“ PILHAR “ e “ SUBTRAIR “.
“ PALMAR “ e “ LARAPIAR “
“ BIFAR “, “PIFAR “, ou “ GAMAR”
Mesmo que seja em calão;
“ ASSALTAR “ ou “ SALTEAR “
“ TIRAR “, “ LIMPAR “, “ DESPOJAR”,
Tem tudo a mesma acepção.
“ CONFISCAR “, “ DESAPOSSAR “,
“ APROPRIAR “, “ ESPOLIAR “
São conceitos semelhantes;
“ RIPAR “ e “AMARFANHAR “
“ ARREPANHAR “, “ EMPALMAR “,
Larápios são uns tratantes.
Surge agora um novo termo
Criado por um estafermo
Que nos está a “ (des ) governar”;
Com imprevidentes “ PASSOS “
Fazendo de nós palhaços
Inventa o verbo … ” gaspar “.
“ GASPAR “ é neologismo
Que nos lança para o abismo
Num desastre humanitário;
Mesmo com o país enfermo
Vamos extirpar tal termo
Do nosso vocabulário.
(Autor desconhecido)
04/11/12
Salimiento de ARS VIVENDI ARS MORIENDI an Bila Real
an BILA REAL - na Lhibrarie TRAGA MUNDOS
10 de NOBEMBRE, 21,00 horas
Salimiento de ARS VIVENDI, ARS MORIENDI (poesie)
Cula perséncia de FRACISCO NIEBRO (outor),
i de HERCÍLIA AGAREZ, que fazerá la apersentaçon
Haberá recitaçon de poemas an mirandés i an pertués, Acéitan-se anscriçones de pessonas que quérgan ir a dezir algun poema de l lhibro, seia an pertués seia an mirandés
Cumbíbio-L magosto de l'Associaçon C.R. Nial de la Boubielha 2012
Tal qual la Direcion de l’Associaçon anformou na sue redadeira comunicaçon i ne l site publicada, als associados, cunterráneos i amigos, l tradecional magosto acunteciu, arrimado a las 14 horas de la tarde de deimingo (4 de Nobembre) muitos Zenízienses i sous familiares ajuntórun-se ne l terreiro (merendeiro) de las fiestas, na Quinta da Marialva – Corroios.
Este eibento, l magosto, fui l purmeiro na bida de l’Associaçon i durante muito tiempo l mais partecipado, l que mais giente ajuntaba, aquel que la nuossa quemunidade Zeniziense a bibir an Lisboua i alredores mais deseaba que chegasse, i tenie alguas rezones de ser assi.
-Porque era ne l die de “Todos os Santos”, un die de muita nomeada, un die lhigado a las tradiçones, i todos nós ne l que toca a rebibir tradiçones éramos i inda somos muito apegados.
-Porque era feriado nacional, l que permitie que quedássemos çponibles para sastisfazer l deseio de quemer uns belhós, assando las castanhas i fazer desse cachico ua fiesta.
-Porque siempre adonde fumos criados la maiorie de nós, se fizo magostos, se quemiu castanhas durante muito tiempo i por to ls lhados, bonda dezir que neste ajuntouros todos nós relhembramos, para alhá doutras cousas, las cuontas i abinturas de ls seranos an família, alredror de la chamineias.
Agora, por decison de la direcion i buntade de muitos associados, yá nun se fai l die de “Todos os Santos” mas si ne l deimingo apuis, tamien yá nun se fai ne l lhocal que hai trinta i siete anhos datrás se fazie, tamien yá nun s’ajunta tanta giente cumo s’ajuntaba ne ls purmeiros anhos, mas l que ye berdade ye que ls que s’ajúntan fázen-lo siempre cul sprito de cumbibir i de relhembrar las tradiçones.
Al lhargo de todos este anhos, muitas cousas demudórun, todos l sabemos, ls tempos son outros i até l lhocal adonde se fazírun ls purmeiros, yá nun ten, nien se puode assar castanhas, nun se puode fazer lhume.
L que amporta, i que ye dino de dezir ye que l cumbíbio, l magosto de l’Associaçon Cultural i Recreatiba Nial de la Boubielha (ACRNB), que ampeçou hai trinta i siete anhos cuntina bibo, cuntina a ser ua rialidade, cun mais giente ou menos giente, las pessonas que fázen parte de ls uorganos de direcion nun se poupórun an trabalho i dedicaçon para que este die tan amportante i de tanto segneficado nun se muorra.
L que amporta i ye amportante ye que ls associados ténen la possiblidade de s’ajuntar, cumbibir, falar, trocar oupeniones, dar i recebir amboras de l’aldé, de ls parientes, de ls bezinos, de ls amigos i de quemer uns belhós i molhar las gorjas cua pinga. Permitir que haba cumbíbio, que haba comunicaçon culs nuossos cunterráneos i amigos, porque pa la maiorie nun fusse assi, doutro modo nun tenien tiempo, la zinreira de la bida lhiebamos todo, nun hai bagar para nada, l tiempo sfumasse dun jeito que lhebamos ls dies a fugir dun lhado pa l outro.
Estes cumbíbios siempre fúrun i cuntínan a ser cachicos d’ouro, ls que alhá stubírun nun stubírun solos, cun eilhes stan siempre ua mimória de l tiempo dantes, cun eilhes stan momientos bibos dua anfáncia, dua bibéncia de bezinos, dua stória, dua tradiçon.
Eirrado serie nun ls fazer, serie cortar cun toda ua stória de la nuossa Associaçon, serie cortar la possiblidade de refazermos ls nuossos questumes, serie pribar muitos de nós d’atamar las saludades que tenemos daqueilhes que bíben loinge, daqueilhes que gustamos d’ancuntrar, de falar.
Pul que beio, i stou siempre listo cun todos, naide sal deilhes anfadado, de mala cara, naide dá l tiempo por perdido, bien alrobés.
Stan de parabienes ls de la direcion, ls que assórun las castanhas i to l mundo que alhá stubo. La junta de freguesie de Corroios merece de la parte de todos l reconhecimento por çponiblizar l spácio i la buona gana de star persente cun dous eilemientos.
Outros eibentos l’Associaçon ne l próssimo anho bai pormober, stá yá bien acerca l “Dous de Febreiro” tamien conhecido pula Fiesta de Nuossa Senhora de las Candeias, todos eilhes ténen siempre cumo oujetibo, l’ounion de todos ls Zenizienses, que haba un sprito de cumbibéncia i amizade berdadeira por muitos anhos.
La Gameta
Abó, you tamien fago parte desta quadrilha. Ana Teresa miraba-me cun ua sunrisa agarrada a ls cielos, i ampeçou a ler l remanse que habie screbido nessa rebista de ls alunos de mirandés de las scuolas de Miranda de l Douro.
Anton, pa mi, La Gameta ya tenie sonido, spresson: musicalidade – cumo ne l cinema.
Para miu spanto ancuntrei outras miradas, spressones i sunrisas mies coincidas. Anclarórun-se-me las cuontas i ls poemas cumo se tebissen la bida de sous outores.
Çcubri qu'esta rebista ye cousa mui antressante: nun ten frunteiras nien eidade – saltou las paredes de la scuola – apagou las lhínhas de ls cadernos scolares (aqueilhas streiticas, adonde nun se bei nada). Las fuolhas mirandesas son lhargas, sien quelores. Cumo se to mundo fusse scola ó la scola fusse to l mundo.
La stória de la lhéngua mirandesa yá nun s´agarra nien se perde.
L paíç percisa desta fuorça, desta garra, desta eimensa einergie que nun se sconde: salta de las fuolhas de La Gameta l'atitude, la palabra, la bida – la tierra i l'alma mirandesa.
Por mie parte quiero l muito la La Gameta, até tengo proua neilha - cumo sous outores. Stá screbida nua lhéngua “guapa i campechana” , ua lhéngua que you amo; fala-me de la nuossa tierra i de la nuossa giente - cun un carino special. Bai a quedar mui acerquita de mi; ye bien siguro que bou a passar sfregantes mui buonos.
Subscrever:
Mensagens (Atom)