30/09/10

Hei-de pintá-te



Znhei-te an fuolha branca cun un lhápeç negro de grafite. Anquanto passaba bárias bezes l lhápeç cun la lhebeza dun suonho pequeinhas curbas deixadas al correr de la punta de la grafite até que chegaba a la forma final, you iba sentindo ls tous queixumes de stares ancerrado nua touça, subre un manto de folharascas apodecidas, tu que sós tan eizuberante. L´aire abanou-te las pétalas para que te bisse ls stames cargados de puolos amarielhos i apuis sunriste-me.
You sunri-te i mergulhei an ti, ne l tou quelor de rosa, patalhobo de las buieiras.


Apuis fui zenhando las fuolhas, deixando l lhápeç correr lhibre pulas curbas de las sues formas, mais uas selombriados, mais uns risquitos eiqui i eilhi para fazer ls bretones, até que se formou l ramo cumpleto. A cada beç que cerraba ls uolhos, nun singelo abaixar de pálpebras, an piçtanhares un pouco mais debagarosos, bie-te i oubie tous sonidos. Las benas berdes de las tues fuolhas anceradas fúrun sangre que als poucos me fui correndo an mius beneiros, cada beç mais sangre, cada beç mais eimoçon de te tener por acerca...

Siempre gustei de ir cun las bacas para Antonho Steba, adonde habie patalhobos i un infenito por hourizonte. Nesse cielo tan eimenso adonde seguie ls rastros de ls eiroplanos de l que solo se bie l puntico a relhampar. Iba até la fin de l mundo, anque l miu mundo fura pequeinho, mas que nas figuras de libros se me amostraba mais grande. Iba mais loinge, ne ls suonhos a medráren-me mais que ls pies que solo me lhebában a Zenízio a las bacinas ó a Miranda ó San Martino als eisames.

Hei-de pintá-te patalhobo i, cun las pinceladas apressiadas, hei-de sentir la tue sede de abintura ne l meio dessa solidon apertada antre trampos, sien beres ua alma que seia, que te ouserbe ou mesmo te corte i ponga nua jarra an riba dun atajer pregado na parede de l quarto de drumir, mirando pa l cruceficço cumo que a rezá-le ua ouraçon.
Hei-de cheirar l tou oulor fuorte al modo que te baia pintando...







29/09/10

Quien te biu i quien te bei






Todos nós cul correr de l tiempo, sien querer, muito ou pouco, bamos zamouchando las nuossas manhas.

You até cuido que nun hai mal nanhun, que mal puode haber un rebelar de l que gustaba quando era mais nuobo, relhembrar cumo bie l mundo dantes, las maroscas que pregaba i que le pregában, ls castielhos que custruie an suonhos.

You quando fui a la scuola, na purmeira classe ua de las cousas que mais gustaba era de zenhar altemobles, gataba-me fazer uns riscos dreitos i cuas buolticas adonde ponie las ruodras, se calha era porque la scuola quedaba a pie la strada nacional i nesse tiempo l xefe de ls cantoneiros tenie un i passaba ende muitas bezes.

Yá na segunda i terceira classe siempre que la porsora Regina (nunca la squeci, filha de l capador d’Angueira, tenie cun nós rapazes ua relaçon d’amizade que passou para alhá de porsora i de scuola) siempre que pedie eilustraçon lhibre pa la redaçon you zenhaba l retrato de l grande, eilustre, çcubridor i nabegador “Basco das Gama”.

Chego a percurar porquei esta cegueira de zenhaba este tiu.

S’el nunca porqui passou, se l conhecimiento que you tenie de l mundo nun era maior que un cachico para alhá de las marras de Martinç Fernandeç, para quantos mais saber adonde quedaba la punta de Sagres.

L mar adonde moraba l adamastor, esse anton staba tan loinge cumo staba l cielo. Benie ne ls lhibros era berdade, cumo benien ls grandes i eilustres feitos de ls pertueses por esses mares nunca dantes nabegados, cumo benien ls feitos de ls abiadores, scritores, guerreiros, çcubridores, melitares, houmanistras, reis, reinas, fidalgos, frailes, bassalos, panadeiras, cartolinhas i tantos outros que culs sous feitos, zambaraços i balenties, fuora i andrento, tanto angrandecírun i ponírun Pertual a la par de las demais naciones de l’Ouropa.

Quien zenharie you hoije?

Ou dezido doutro modo, adonde stan hoije las buonas referéncias para angrandercer, amostrar l camino als que inda nun conhecendo l mundo, nel aposítan spráncias i de quien quieren tener ourgulho.

Quien te biu i quien te bei, i un pobo percisa de buns eisemplos, percisa de ancuntrar ne ls outros referéncias, motibaçon.










28/09/10

Alredror dun dito dezideiro





To l mundo sabe que ls ditos dezideiros, son spressones que l pobo usa, que las gientes fálan an determinadas oucasiones.

Chenos de sabedorie, quaije todos, sien eiceçon retrátan fielmente ls causos, i naide s’astrebe a zmenti-los. Dun cuntenido sien pareilho, ancérran eimoçones, sufrimientos, alegries, lhuitas, berdades ancestrales, cun redaçones amanhadas dun jeito que nun percísan l mais de las bezes de grandes splicaçones para séren antendidos.

I la berdade ye que tamien l sou cunseito nun se çfai cul tiempo, nun se muorre . Un determinado dito muito ousado dantes, el cuntina a star actualizado hoije, las cousas demudórun fuorça de l zambolbimiento, mas hai ditos que stan bien actuales.

Mie mai ua beç percurou a mie abó.

Mai, l que ye ser mai?

L queilha arrespundiu.

-Filha, ser mai ye filar, parir i chorar.

Alhá staba l dito dezideiro resumindo quaije todo de l que ye este ato tan nobre dua mai.

Quien nesse tiempo, nun sabie que ser mai, era ser este munton de canseiras, de sascrifícios, de delores! Ambora haba ua berdade que l dito nun trasmite, siempre i a todas las mais sobrou algue más, momientos d’alegrie i felcidade.

L ato de filar, diç bien quantas canseiras i zirras ua mai tenie para star purparada para recebir l nino(a). I parir, esse ato de poner neste mundo un ser bibo que se fizo (creciu) na sue barriga, andentro deilha, de sue decendéncia i asparcéncia. I a la fin chorar, esse ato rebelador de l muito querer, de querer l melhor, que l sou rebento medre saludable, que se faga giente, que nun passe fame nien friu.

Nun será an todo, mas an muitas cousas inda ye, ou seia se la percura dua filha a sue mai fur feita agora, la respuosta cierta serie la mesma.

Porque muitas ties que stan para tener ls sous filhos(as), nun ténen certezas se ls puoden tener culs cuidados necáiros, porque muitas apuis de ls tener nun ténen cundiçones de le dar l melhor.

La bida diç-mos que inda hai muito camino para andar.

27/09/10

PROMOÇÃO DE VINHOS

.
PORMOÇON DE BINOS
.

Realizou-se an Chaves ua açon de promoçon de binos Trasmontanos i Galegos adonde stubírun muitos antendidos an binos, porsores ounibersitarios de las percipales Ounibersidades, einólogos, cozineiros i gerentes de ls percipales restourantes i cumpradores, para porbáren ls melhores binos. Para nós sendineses i giente de todo l Praino, fui mui amportante stáren alhá ls nuossos binos i bermos l RIBEIRA DO CORSO, branco, de 2009, ser l bino scolhido para l brinde a ls binos Galegos i Trasmontanos. Porque hai siempre ls que son cumo San Tomé, que solo acradítan ne l que béien, ende teneis l bideo.
.

.

Sabemos bien, que todos ls que bénen eiqui, quédan cuntentos cun estas amboras, mas para quedáren inda mais cuntentos, queremos dezir-bos que fúrun ls gaiteiros de Sendin que animórun las fiesta i la nuossa Cooperatiba Ribadouro, stubo presente cun la preséncia de l sou presidente, que cumo ua de las pessonas mais antendidas nesso de binos i castas de ubas, soubo pormober la nuossa tierra i ls binos de l Praino. Fui muito solicitado por rebistas i jornales, que alhi stubírun tamien. Las cunfraries stan de parabienes i dun modo special l Grã-Mestre de la CEGTMAD, angº. Monteiro, que ourganizou todo.

LAS DUES PULGAS

Habie uas pulgas mui relhambidas an Bergancia, que gustaban muito de agarrar sol na praia. Anton dua beç staba ua deilhas a tomar sol na praia de l Azibo, toda bronziada, debaixo dun guarda- sol.
Nisto, chega la outra pulga, toda branca, i muorta de friu. La purmeira pergunta-le:
- Que t´acunteciu?
- Ye que you quije benir para acá, para tomar un solzico i anton chubi-me ne l bigode dun motociclista que benie para acá. Acuntece que el benie a 200 km/h i you quaije que me cungelei de friu!
La pulga bronziada responde:
- Puode alhá ser? Tenes que fazer cumo you: scondes-te na retrete feminina i quando antrar ua garota, scondes-te nas calcicas deilha. Naqueilhes pelicos macios,
bais a ber cumo biaijas calantica i segura!
Ne l fin de la sumana seguinte, tornan-se a ancuntrar na praia de l Azibo: la purmeira, bronzeadíssima i la segunda nuobamente branca i muorta de friu.
- I agora, quei fui que t´acunteciu? Nun fazis-te cumo you te dixe?
- Claro que fiç. You scuondi-me na retrete i quando la garota antrou i baixou las calcicas, you acumodei eilhi muitíssimo bien i drumi-me.
- Anton, porquei tu stá assi?
- Nun fago la menor eideia: quando spertei staba de nuobo a 200km/h ne l bigode de l motociclista...

26/09/10

Renuobo


La fuorça de mundeada de renuobo cachoneira-se un remolino de cebadeiro bien fondo que mana un teta de ampeços.

Relhistros, sonidos, trobones; registros...l tiempo todo cura...l tiempo todo trai!

Outonho: bermeilho, amarielho, las fuolhas caem-se...ende l Ambierno! Boubadas, l die cun tanta lhuç i tanto sol...las agulhas de ls pinheiros ainda stan mui berdes i l mar a la bista ruge, faç carneiros, ondias reboltosas mas l die stá carinoso...

La boç de Miranda

No die Ouropeu de las lhénguas, ua transcriçon de l Padre Manuel Preto

You nun sou you.
Chamo-me Manuel mas nun sou Manuel:
Nun me chamo Marie, mas sou tamien Marie,
Purírun-me un nome, mas sou todos ls nomes
De ls homes i de las mulhieres
De la squina de l Nordeste.
Sou la boç de la tierra an que naci i me criei!

Toda la tristeza
De la giente mirandesa
Ye mar que m’antrou n’alma
I me roubou la calma
Sien modo nien lei!

Mar que fizo de mi un campo de batalha,
I anda cumigo a las buoltas
Por caminos i atalhos que nien sei!
- Gritos que crécen,
I de tanto gritar çfalhécen,
Óndias que ban, óndias que bénen! –
A que me cumpararei?

Sou la boç de Miranda
(Cumo un probezico, roto muorto, sfameado,
Que pide un cacho de pan, un palheiro, ua croua)
A gritar para Lisboua:
“A que dal rei! A que dal Rei!”

Manuel Preto
Bersos Mirandeses, eidiçon de la Cámara de Miranda, 1993

25/09/10

Cumo ye possible ?


(Retrato sacado de l'Anternete)

An França, ne ls canales de mais grande scuita, ls noticiários nun dúran giralmente tanto tiempo cumo an Pertual : solo meia hora acumparado cula hora que dúran, se nun m’anganho, ne l paíç de Camões, de Pessoa… ou tamien bós, Amigos, cunterráneos ou nó, que falais tamien Mirandés.
I anque dúren menos tiempo, la berdade ye que un acaba por saber tamien cousas que até spántan i que mos deberien eimediatamente rebuoltar ou pul menos fazer reagir …

I fui assi que l outro die fúrun splicando i amostrando… :
Nun de ls paízes mais pobres de l mundo, l Bangladesh, hai fábricas que recíben ancomendas de países antre ls mais ricos de l planeta, de ampresas i multinacionales que les píden cuntidades einormes de « tee-shirts » por eisemplo (camisetas de algodón, dezimos nós an Mirandés): 15 000 para ua sola fábrica que se bei oubrigada a produzir essa grande cuntidade nun ritmo anfernal, por eisemplo an solo dous dies ! Mecanicamente, andustrialmente, an grande scala, mas recorrendo tamien (i ye esso que ye grabe porque ten tamien cunsequéncias mui negatibas) a grandes cuntidades de produtos químicos que depuis nien son tratados i poluien augas i rius, essa riqueza bital i eissencial para nós ls homes i l planeta anteiro …; i ye assi que miles i miles de manos (de ninos tamien) ban fabricando l que ne ls nuossos países oucidentales procuramos i eisigimos até sien bergonha … I la telbison fui mostrando (anque an solo uns minutos…) ls ritmos antensos a que stan sujeitos ls ouperários de l’andústria téxtil ne l Bangladesh : un proletariado maciço cumo hai tamien an muitos outros países de l mundo, particularmente desse cuntinente que ye la Ásia ; un proletariado splorado, giente sien cunta que bibe miserablemente i que ganha… menos de 20 euros por més ! Menos de 20 euros por més ! I quando al lhimite de las sues fuorças, téntan assi i todo fazer grebe para que les seia dado por eisemplo un pouco mais de 30 euros, nun fáltan polícias i agentes armados para ls oubrigar a baixar ls braços… fazendo correr l sangre para zancorajar las mais buonas buntades nun paiç adonde la sprança de bida ye tamien ua de las mais baixas de l mundo; i son mais tamien que lhútan para que ls filhos puodan ir a la scuola… L suonho deilhas até serie que les díssen 54 euros… 54 euros por més para poder mandar ls filhos a la scuola !

- Ye purfeitamente ampossible! Nun ganhariemos absolutamente nada se assi fusse ! respundiu l gerente dua dessas fábricas durante ua antrebista, mostrando cheno de proua uas camisetas eiguales a muitas que stamos aquestumados a traier ne ls nuossos países i splicando al mesmo tiempo que essas precisamente íban a ser bendidas dentro de poucos dies an prontos a bestir de la marca Zara de que todos yá oubimos falar ou outras tamien cumo la marca Pinkie que ye bendida i comercializada an muitos sítios, an França…

I la reportaige cuntinou… Quedemos a saber que l custo de produçon dua dessas camisetas que nós chegamos a cumprar depuis por 5 ou 10 euros ou mais (muito mais até an ciertos ou muitos casos) chega a atingir ne l mássimo solo uns 80 céntimos de euro. Nun ye preciso andar toda la bida a studar matemática ou cuntabilidade para antender que muita giente (muita !) a ampeçar talbeç por nós que aceitamos de cumprar essas camisetas s’aprobeita (mais ou menos andiretamente, ancuncientemente ou quien sabe até : mais cinicamente que l que mos puode parecer a la purmeira bista) de la situaçon an que s’ancontra atualmente buona parte de la populaçon mundial…

Als mius filhos que ténen l que a mi me parece ser coleçones anteiras de camisetas i outras pieças de roupa ne ls armairos cumo you nunca tube, só les digo por bezes :

- Mirai, l denheiro pesa-bos assi tanto ne ls bolsos ? Puis you l que sei ye que inda nun l ampecestes a ganhar i inda nun sabeis bien l que custa. Por esso, só bos piedo para nun l deitar pula jinela. Naide sabe l que l futuro mos reserba ! Fazei-me anton l fabor de poner algun de lhado. Subretodo aquel que teneis por bezes tendéncia a gastar para cousas sien necidade i cumpletamente supérfluas, esse ten que serbir para qualquiera cousa que merece i bal la pena : denheiro que podeis até dar i oufrecer mesmo que nun seia muito a crianças i pessonas de todas las eidades inda mui necitadas que hai muito inda por esse mundo fuora. I se bos custa a acraditar que ye berdade ou se esso nun bos amporta, purparai-bos para ir un die destes, bós tamien, até esses países para ber l que alhá se passa : cumo ne ls remanses de Emile Zola, na segunda metade de l seclo XIX de que yá oubistes falar, ou esse que a mi muito me comobiu na altura an que you l li, tenie pouco mais de la buossa eidade i habie antrado na Faculdade, Esteiros de l outor pertués Soeiro Pereira Gomes, que bós inda nunca listes mas que tenereis que ler bós tamien, un die. I se nun fur cun leituras, cinemas ou reportaiges que mos amostra tamien la telbison, oubi un cachico, un cachico que seia, inda muita giente que bibe al redor de nós : ls buossos abós son uns ; todos trés bos poderan cuntar cumo era la bida quando éran nuobos, até pul menos ls anhos setenta, subretodo an Pertual, i la miséria que alhá habie ; i até nós, tanto buosso pai cumo you ; i l buosso pai que bibiu an Sendin até ls 12 anhos, mais inda que you ! Nun ye preciso ir a precurar mui loinge para saber cumo era anton la realidade! Ua realidade bien dura, sabeis ?

- Bá, Mai ! Nun precisas de zanimar ! Sabes bien que yá mais dua beç mos faleste dessas cousas ! Tamien fázen eigual ls nuossos porsores na scuola ! Ye só çcuido de la nuossa parte por bezes i, cumo sabes, las tentaçones para cumprar i gastar denheiro nun fáltan ! Ye berdade, Mai, nun fáltan !

Sórnia!...ye que nó





A Manolico nomeada nun le faltaba, fusse eilha lhustro i relhuzirie mais que brilhantina.

Era só botar nariç fuora de puortas, andarilhar pa riba i para baixo na rua i to l mundo marmuraba:

-Adonde las eirás a pregar hoije?!

Nun tenie outro jeito, ye pintiparado al pai dezien-lo a boca chena, cumo s’un s’asparcer a quien l fizo las oureilhas yá fusse proibido, mesmo nun tenendo la certeza, malas lhénguas ye l queilhes son. De calças decidas subre l culo, arrastrabando atrás las cholas, ls garfos afundiados ne ls bolsos de la çamarrica dun modo que quando la monca le cunsumie la beiça fazie las birgulas necáiras i purfeitas para se librar deilhas. La melena scundi-la ambaixo ua gorra çurrada i rapada mais que fidalgo las crouas, mas esso nun ye bergonha nanhua, cada un sconde l que ten, carica chupada, uolhos perdidos nas poçancas, nun negában a naide la falta de fartura.

Assobiaba tan bien que nien reisenhor se puodie agabar de la moda salir an timbres tan agudos, mas por antre las notas de la melodie staba atafanhado un uoco que le benie de l baziu de las horas dadas pula barriga, para quien nun sabe, assobiar a la purmanhana sien muordo, fai bien i spanta la bicha solitaira.

Botaba-se andando i mirando cumo filandeira, sien priessas nien arreios, que l criador quando fizo l die tubo mano i tamien fizo la nuite, assi el tubisse rachado al meio an todo i nun era este çfamiado que andaba a brunhos smelmados, mas quien bai bai quien nun bai queda, a el tanto se le daba, ls tiempos stában a quedar malos era berdade, mas nada de perder las stribeiras porque l Outonho staba a dar las últimas, ls melonales, balanciales, las ameixeiras, las figueiras, maçaneiras i binhas habien sido bindimadas i de pelhiços nada.

Por astanho yá nun marcában mais l sou rastro, que las cholas stában tan sgudadas ambaixo que nien Dius era capaç de cunfirmar.

Uolho listo i pie ligeiro, nun le faltaba, mas ls outros nun éran burros nien mancos, quien nunca s’antolhou de l que ye de ls outros, quien se puode agabar que nunca pinchou ua melancie ou lhebou un melon quando la fame aperta, que nun seia del. To ls páixaros cómen trigo mas só l pardar ye que las paga, i porqui habie tantos, Manolico que l diga, até çcunfiaba que yá las pregában porque el tenie las cuostas lhargas. Uns cómen las brebas (figos) i a outros ánchan-le ls beiços.

Tiempo tenie de sobra, assi l’oucasion dirá ua upa i la çamarica benirie para casa gorda que nien boto, si porque el tenie que fazer pula bida del i de ls armanicos que inda nun saltában las paredes. La bida tenie destas cousas, an sue casa nun era solo el que era probe, la penúria habie-se stendido a to la família.

Zde quando roubar para quemer nun ten perdon?

24/09/10

DIA DA LÍNGUA MIRANDESA VIII

.
DIE DE LA LHÉNGUA MIRANDESA VIII
.

Mais un cachico de alegrie de l die de la lhéngua i ls ninos tamien precísan de ser acarinados, you sei que cul tiempo buolbemos a ninos, mas nun podemos querer todo para nós.
.

.

Esta ye ua de las modas mais antigas de la tierra de Miranda i toda eilha para ls ninos i nada melhor, que séren eilhes a lhembrar-mos, que debemos pensar mais ne l feturo, porque ye nuossa oubrigaçon, deixar un mundo melhor.

L mirandés an fiesta - Die de la Lhéngua Mirandesa a 17 de Setembre




[Eiqui queda la reportaige de l die de la lhángua mirandesa, feita por Francisco Domingos, salida na Fuolha MIrandesa - Jornal Nordeste de l die 22 de Setembre]

An buona hora la Cámara de Miranda de l Douro, ourganizou ne l die 17 de Setembre l die de la Lhéngua Mirandesa, quando pássan 12 anhos subre l’apersentaçon de la perpuosta de lei na Assemblé de la República que bieno a recoincer ls dreitos de ls falantes de lhéngua mirandesa, apuis publicada cumo lei n.º 7/99, de 29 de Janeiro. Cun la ourganizaçon deste die, la Cámara quijo dezir que ye perciso dá-le ua nuoba buolta a todo l camino que ten benido a ser seguido cula nuossa lhéngua, bien assente na sue stória, que nun puode ser squecida.
Nunca Miranda de l Douro i la sue lhéngua i cultura habien stado persentes ne ls uorganos de quemunicaçon de todo l paiç de modo tan bibo i tan fuorte i nunca habie habido tanta giente ambuolta ne l mesmo sprito de perténcia a la lhéngua mirandesa i, na giral, a la sue cultura.



Receçon de buonas benidas na Cámara i palhestra subre la Lhéngua Mirandesa

Arrimado a las 11.30 horas de la manhana l Persidentede la Cámara dr. Artur Nunes, acumpanhado por Amadeu Ferreira, l mestre José Ruy i l scritor A. M. Pires Cabral, que xefiaba un grupo de l Grémio Lhiterairo de Bila Real, dou las buonas benidas a todos ls persentes que anchien l Salon Nobre de la Cámara, dezindo que apuis doze anhos este yera un die grande pa l mirandés i que ls mirandese yá muitá que merecien este die, apuis de muito trabalho ne l ansino, na lhiteratura, na música, ne l triatro i na cultura an giral, muito agradecendo la perséncia dua tan grande delegaçon de l Grémio Lhiterário de Bila Rial i de l grande scritor dr. Pires Cabral. Apuis tamien falórun Amadeu Ferreira, chamando la atençon pa l’amportança que ten l mirandês ganhar cada beç mais amigos na todo l paiç i ne l strangeiro, i l scritor A. M. Pires Cabral, dezindo que «nós olhamos para Miranda como uma arca que guarda uma cultura riquíssima e oxalá não falte aos mirandeses a coragem para ensinar e defender a língua mirandesa».
Seguiu-se ua besita a la Sé i ua cúrtia splicaçon de cidade stórica, mas l star a cubiznar nun ajudou. La manhana acabou c’ua palhestra dada por Amadeu Ferreira, an mirandés, subre l tema «Mais de mil anhos de lhéngua mirandesa», ne l ouditório munecipal, stando cun el na mesa l Persidente de la Cámara, dr. Artur Nunes i l dr. A. M. Pires Cabral. Amadeu Ferreira falou ende arrimado a ua hora subre la stória de la lhéngua mirandesa, ampeçando pula era an que Pertual se tornou andependiente, arreculando apuis até al tiempo de romanos i zoelas, passando por suebos, besigodos i árabes, i caminando puls seclos alantre até als nuossos dies, amostrando cumo la lhéngua se formou i cumo rejistiu a puntos de ser hoije, sien dúbeda, un grande património de ls mirandeses, de Pertual i de la Houmanidade.


Antrega de lhibros nas scuolas de l cunceilho, cun tarde dedicada als alunos

La tarde de l Die de la Lhéngua Mirandesa fui dedicado als alunos de las scuolas de l cunceilho, Miranda de l Douro i Sendin, puis ye ne ls mais nuobos que stá l feturo de la lhéngua mirandesa. Arrimado a las 3.30 horas de la tarde dou-se ampeço, na Scuola Secundaira de Miranda, a la sesson de antrega, a cada aluno, de l lhibro Mirandés - Stória dua Lhéngua i Dun Pobo, de José Ruy i Amadeu Ferreira, pul Persidente de la Cámara dr. Artur Nunes. Falórun tamien António Santos, persidente de l cunseilho diretibo de la scuola, i Amadeu Ferreira pa ls muitos alunos persentes na sala dezindo que l mirandés tenie l sou feturo na mano deilhes. A seguir, l mestre de la banda zenhada José Ruy splicou ls çfrentes passos para chegar al trabalho que staba ne l lhibro, la ambestigaçon que fizo a la par de Amadeu Ferreira i l modo cumo se zambolbien ls zenhicos. Segui-se apuis un de ls momientos altos desta cerimonha ou seia la antrega de ls lhibros pul Persidente de la Cámara i pul bereador dr. Ilídio Rodrigues, seguindo-se la dedicatória de ls outores José Ruy i Amadeu Ferreira. Lhougo apuis, dou-se la mesma cerimonha na Scuola de Sendin.

La apersentaçon oufecial de Ls Lusíadas an mirandés

Arrimado a las 9.30h de la nuite, tubo lhugar la sesson solene de l die de la lhéngua mirandesa, ne l ouditoiro munecipal, adonde nun se coubo, tanta era la giente. Amadeu Ferreira abriu la sesson cun la declamaçon de l poema de Fracisco Niebro Ua Lhéngua Cunfessa-se, talbeç Pormessa, quaije Jura, que deixou la assemblé agarrada a las cadeiras cula sue fuorça, de tal modo que nien l resfuolgo s’oubie. Grande antrada para ua nuite bien rica an acontecimientos.
Toda la sesson fui apersentada de modo mui animado por Carlos Ferreira, an mirandés, i por Sónia Alves, an pertués, las dues lhénguas de ls mirandeses. La nuite cuntinou mui bien cun ua grande atuaçon de l Grupo Coral de ninos de las scuolas de Miranda, derigido por Paulo Meirinhos, que cantórun bárias modas mirandesas, stando todos eilhes de parabienes i tamien ls pais de ls ninos.
Seguiu-se l salimiento de Ls Lusíadas, traduzidos para mirandés por Fracisco Niebro. Nesse salimiento falórun l eiditor dr. António Batista Lopes, de la Editora Âncora, l porsor doutor Ernesto Rodrigues, de la Faculdade de Lhetras de la Ounibersidade de Lisboua, natural de Torre de D. Chama, que fizo ua análze de la traduçon i falou de ls sous tiempos de Bergáncia cun muitos mirandeses que eilhi stában persentes, antre eilhes Amadeu Ferreira, Júlio Meirinhos, Alcides Meirinhos, António Neto i l saudoso Domingos Neto. Lhembrou a José Leite Vasconcelos i al Padre António Mourinho cumo grandes oubreiros de de la lhéngua mirandesa, acabando a dezir que l Pertués tubo l sou arranque an 1572, preguntando “será que l Mirandés bai a tener l sou grande arranque cun la publicaçon de Ls Lusíadas?” Apuis falou l tradutor, Fracisco Niebro (Amadeu Ferreira), que a todos agradeciu, an special al persidente de la Cámara, falando subre l camino que seguiu pa la traduçon de la obra i de l sou senificado pa la lhéngua mirandesa. Cerrou esta parte l Persidente de la Cámara que a todos agradeciu, an special als amigos de l mirandés que benírun de Lisboa i doutros lhugares çtantes d’aperpósito para dezir persente neste die tan amportante pa la lhéngua mirandesa.



Houmenaige als fundadores de l mirandés moderno

La nuite cuntinou cun Duarte Martins a apersentar la cuonta “Miranda”, screbida pul Padre Zé Fernandes, de Cicuiro, traduzida por Alcides Meirinhos i pulicada ne l lhibro ‘’La Mona L Maio’’, salido na Âncora Editora, na 2010, cun zeinhos de Ana Afonso.
Apuis fui la beç de l Persidente de la Cámara dr. Artur Nunes fazer l sou çcurso, an mirandês, l que le eisigiu un grande sfuorço puis nun ye falante de la lhéngua. Falou de l senificado deste die i de ls muitos oubreiros que premitírun que todo se tubira dado para chegarmos a este die, fazendo ua síntese de la stória de la lhéngua i de la muita giente que por eilha fizo cousas amportantes, an termos de ambestigaçon, an termos de ansino i an termos políticos i sociales. Por todo l sou trabalho i cumo repersentantes de muita outra giente, atrebuiu la Medalha de Honra de la Cidade de Miranda de l Douro, a três pessonas que stubírun na ourige i son ls repersentantes mássimos de todo aquel trabalho: la doutora Manuela Barros Ferreira, ambestigadora ounibersitária i cordenadora científica de la Cumbençon Ourtográfica de la Lhéngua Miarndesa, l dr. Domingos Raposo, purmeiro porsor de mirandês i cordenador de la Cumbençon Ourtográfica de la Lhéngua Mirandesa, i l dr Júlio Meirinhos, pul sou trabalho rebolucionário anquanto Persidente de la Cámara i al apersentar na Assemblé de la República l porjeto de lei de reoincimiento de la lhéngua mirandesa. Apuis falou cada un de ls galardonados, agradecendo i lhembrando l que fui feito i dezindo ls nomes de muita de la giente que cun eilhes trabalhou i que bénen subretodo na Cumbençon Ourtográfica, cumo Ivo de Castro, Rita Marquilhas, Cristina Martins, António Maria Mourinho, Moisés Pires, António Bárbolo Alves, Marcolino Fernandes, José Augusto i Valdemar Fernandes.


La Fundaçon de Lhéngua i Cultura Mirandesas

Apuis de Emílio Martins, l dr. Caçcárria, a todos haber anchido de risadas culas sues lhonas, falou outra beç l Persidente de la Cámara subre l feturo de la Lhéngua Mirandesa, dezindo que se bolbie ua nuoba fuolha na stória de la lhéngua i que la Cámara habie decidido cuntratar l dr. Alfredo Cameirão, cumo técnico de la Cámara, para assegurar que la lhéngua stubira persente an todo l sou trabalho. Por fin, anunciou la Comisson Anstaladora pa la criaçon de la Fundaçon de la Lhéngua i la Cultura Mirandesas que será custituída puls seguintes nomes: Artur Nunes, Alfredo Cameirão, Amadeu Ferreira, Carlos Ferreira, Domingos Raposo, Duarte Martins, Júlio Meirinhos, Mário Correia i Paulo Meirinhos. La Cámara dará las anstalaçones pa la sede i assegurará todo l sou funcionamento i quier que deiqui a un anho steia l l trabalho cuncluído i que neilha béngan a partecipar ls menistérios de la Culrura i de la Eiducaçon, yá que l Stado ten que assumir las sues repunsablidades an relaçon a la lhéngua mirandesa, assi cumo grandes ampresas que trabálhan ne l cunceilho de Miranda cumo la EDP i la REN.
La nuite yá iba alta, mas naide arredaba pie, yá que inda staba para benir ua de las atraçones de la nuite, ls Galandun Galundaina que, cun la grande música mirandesa, cerrórun modo brilhante ua nuite tan memorable que nunca le salirá de la mimória als que tubírun l perbileijo de neilha partecipar.


Francisco Domingues

Falo-te de sonidos



Falo-te de sonidos
benidos de jogos de morada,
de fumeiro de mangeilhos,
de monas de farrapos,
de colares de campaninas,
de suonhos de tan acerca.
Falo-te de sonidos
benidos de suonhos apertados,
de medrar trabado,
de sanlhuces deloridos,
de piernas apiadas,
de amores pribidos.
Falo-te de sonidos de rebuolta,
que se me soltórun de l peito
que siempre quije lhibre.
Falo-te de sonidos
benidos de la fuorça a medrá-me andrento,
sien trabones nien riatas,
para que you faga l miu camino.
Falo-te de sonidos
benidos de la serenidade
que me sal de l alma,
de ser you a caminar…





Guapo ye l Outonho

Guapo ye l Outonho,
cun quelores burmeilhas i ocres,
cun l oulor a mosto,
a castanhas a saltar nas brasas,
a bino abafado.
Guapo ye l Outonho,
quando se sabe saboriar,
recebindo
las fuolhas çprendidas
an doce rugaço...

23/09/10

Daprender lhénguas


Cumo ne l Demingo que ben, die 26, se celebra l die Ouropeu de las Lhénguas, i apuis puode nun se me ajeitar, deixo yá eiqui hoije la mie smola par’essa mardomarie.
Ye ua cuntica, mi singelica, mas que a mi me gusta siempre cuntar, mormiente agora que ampeça la scuola, a mode d’amostrar bien la amportança de daprender ua lhéngua strangeira.
La berdadeira ye cun dous tius alantejanos, mas a mi nun sei l que me parece poner ls alantejanos a falar mirandés, peç que nun queda assi mi legítimo, de maneira que quédan dous tius, cumpadris ó nó, bós manginai-los adonde quejirdes, para la moralidade de la cuonta dá eigual, al menos assi naide me acusa de politicamiente ancorreto.
Diç que stában anton dous tius sentados nun puial i pára un carro, sal d’alhá un casal de turistas i bai i arríman-se al puial i procura-le l home de l matrimónio:
- Do you speak english?
Ls nuossos heiróis mirórun un pal’outro, ancolhírun ls ombros i acenórun cun la cabeça pa ls lhados, i torna l turista:
- Parlez vous français?
Outra abanadela de la cabeça i acenos de nó cun la mano, i anton procura-le la tie de ls strangeiros:
- Sprechen sie deutsch?, Dius te libre!, que trabalheira para ber de saber cumo se screbie isto; i nun stou cierto de haber acertado, isto de querer fazer parecer las cuontas berdadeiras ye ua canseira, i ls homes nien chite nien chote i bai la tie yá cun cara d’anfado:
- ¿Hablan español?
I eilhes nada, i cumo aquilho nun ataba nien zataba, bai un de ls homes i acena-le al para baixo, a caras a la praça, anda que na taberna nun deixarie de haber quien le pudira dar las anformaçones, i apuis de ls turistas se haberen ido, bai un de ls homes i diç pa l amigo:
- Ah tu, nós, calhando, tamien habiemos de daprender ua lhéngua strangeira.
- Nun bal la pena, home.
- Bó, anton porquei?, anton nós somos menos que naide?!
- Nun ye isso home. Ye que nun bal la pena… anton tu nun beis?... Estes dous bien deilhas sabien i de pouco le serbiu.

Ua Lhéngua cunfessa-se - talbeç pormessa, quaije jura

Hei de buscar las palabras mais ancostadas al rechino de l sangre i afundir-me ne l tiempo para alhá de la teç.
...




...
siempre ye l tiempo de bibir de pies.
Ua nuoba proua por aliçace
até quando bós quejirdes


Este ye l decumiento possible de l poema que abriu la fiesta na nuite de salimiento de Ls Lusíadas an mirandés. Fui sacado a apanhar todos ls sonidos de l salon adonde l "spechucar las palabras" cria medras na Lhéngua.

Assi i todo que guapa ye la muntanha !



Hai modas que nun mos deixan andefrentes. You quedo siempre eimocionada quando oubo esta cantada an francés por un cantor que aprecio muito i de que yá falei neste site, hai poucos meses, poucos dies depuis de se haber morrido.
Data de 1964, l’anho an que miu pai fui pa la França i dous anhos mais tarde, era la nuossa beç: mie mai, you i mie armana...
Amenta esta moda ne l Outonho que acaba de chegar (l’altura an que nós tamien mos fumos pa la França), fala l cantor i tamien poeta (La lhetra ye de l'autorie del) de muitos, miles i miles de pessonas cumo nós, que nesses anhos sessenta fúrun deixando la sue tierra (i l sou paíç...) cula sprança (l’eiluson tamien por bezes) de cunseguir ua bida melhor... Mas "hai que saber l que un quier", diç Ferrat, i resumindo : hai que saber dar balor a la sue tierra i a las sues raízes. Todo esto nua lhéngua francesa cantada por un de ls melhores cantores franceses de la segunda metade de l seclo XX. Ua lhéngua que you mui rapidamente tentei traduzir. La traduçon puode nun star purfeita, sei esso bien; eisigirie ser trabalhada talbeç mais. Mas l Mirandés só stá aqui para ajudar. Spero que gusteis assi i todo i que tenga cunseguido ajudar a antender melhor.

La montagne / La muntanha
by Jean Ferrat

Ban deixando uns atrás de ls outros l sou paíç
para íren ganhar la bida
loinge de la tierra adonde nacírun.
Zde hai muito que sonhában
cula cidade i ls sous segredos
cula bida moderna i l cinema .
Ls bielhos nun era oureginal
quando anxugában maquinalmente
cun ua punta de la manga ls beiços
mas sabien todos por acaso
caçar la codorniç ou la perdiç
I quemer l queijo de cabra .

Assi i todo que guapa ye la muntanha !
Cumo ye possible un eimaginar
al mirar un bolo d’andorinas
Que l Outonho acabou de chegar ?

Culas manos anriba de la cabeça
habien carregado piedras
até chegar arriba de l cabeço
L qu' amporta ls dies ls anhos
tenien ua alma baliente
fuorte cumo ua cepa
Las binhas ban sendo abandonadas
L bino bai a quedar na pipa
Nun balie quaije nada
mas daba giente centenaira
até un nun sabie que fazer cun tanto
quando el nun daba cabo de l miolho

Assi i todo que guapa ye la muntanha !
Cumo ye possible un eimaginar
al mirar un bolo d’andorinas
que l Outonho acabou de chegar ?

Dues cabras i tamien alguns cordeiros
un anho buono i l outro nó
i sien férias i sien passeios
las rapazas quieren ir al baile
Nun hai nada mais normal
que querer bibir la sue bida
La bida deilhes: serán polícias ou funcionairos
l neçairo para sperar sien se preocupar
que la hora de la reforma chegue
Un ten que saber de l que gusta
i tornar pal sou apartamiento
quemer pito cun hormonas

Assi i todo que guapa ye la muntanha !
Cumo ye possible un eimaginar
al mirar un bolo d’andorinas
Que l Outonho acabou de chegar ?


Ils quittent un à un le pays
Pour s'en aller gagner leur vie
Loin de la terre où ils sont nés
Depuis longtemps ils en rêvaient
De la ville et de ses secrets
Du formica et du ciné
Les vieux ça n'était pas original
Quand ils s'essuyaient machinal
D'un revers de manche les lèvres
Mais ils savaient tous à propos
Tuer la caille ou le perdreau
Et manger la tomme de chèvre

Pourtant que la montagne est belle
Comment peut-on s'imaginer
En voyant un vol d'hirondelles
Que l'automne vient d'arriver ?

Avec leurs mains dessus leurs têtes
Ils avaient monté des murettes
Jusqu'au sommet de la colline
Qu'importent les jours les années
Ils avaient tous l'âme bien née
Noueuse comme un pied de vigne
Les vignes elles courent dans la forêt
Le vin ne sera plus tiré
C'était une horrible piquette
Mais il faisait des centenaires
A ne plus que savoir en faire
S'il ne vous tournait pas la tête

Pourtant que la montagne est belle
Comment peut-on s'imaginer
En voyant un vol d'hirondelles
Que l'automne vient d'arriver ?

Deux chèvres et puis quelques moutons
Une année bonne et l'autre non
Et sans vacances et sans sorties
Les filles veulent aller au bal
Il n'y a rien de plus normal
Que de vouloir vivre sa vie
Leur vie ils seront flics ou fonctionnaires
De quoi attendre sans s'en faire
Que l'heure de la retraite sonne
Il faut savoir ce que l'on aime
Et rentrer dans son H.L.M.
Manger du poulet aux hormones

Pourtant que la montagne est belle
Comment peut-on s'imaginer
En voyant un vol d'hirondelles
Que l'automne vient d'arriver ?



22/09/10

DIA DA LÍNGUA MIRANDESA VII

.
DIE DE LA LHÉNGUA MIRANDESA VII
.
La nuossa lhéngua stubo tantos anhos sien estas cousas, que todo ye pouco para ganhar l tiempo perdido, para alguns puode de fato parecer que agora somos boubos, mas cumo dixo Amadeu, falar de boubadas ye falar d'amor i cuido que solo fala i scribe tanto de la lhéngua mirandesa, quien l ten amor.
Tamien este bideo fazie falta, que ye l que amostra l que dezírun ls cundecorados nesse die, pul presidente de la Cámara Artur Nunes.
..

Agora debeis oubir cun atencion, porque son solo, la mai de la cumbençon, drª. Manuela Barros Ferreira i l purmeiro porsor de mirandés, drº. Domingos Raposo, que fálan. Yá zde 1986, quando se fazírun las purmeiras jornadas de la lhéngua, que trátan deilha i fui cun toda justicia que, cun l drº. Julio Meirinhos, fússen ls purmeiros a ser cundecorados.

Pormenores


La reportaige subre l Die de la Lhéngua yá bai lharga, queda todo eiqui bien smigalhadinho, Dius cunserbe las máquinas i las manos de quien tal fai i, buono, que nun zampare ls outros todos que alhá stubímos.
"Foi bonita a festa, pá", dezirie Chico Buarque, i nun balerá la pena you poné-me eiqui a repisar de la amportança de La traduçon i de l merecimiento de l tradutor. Era, cumo tal, splicar que l sol almeia!
Assi i todo, i cumo a mi me gústan ls pormenores, inda registro eiqui un que, d'a par cun aqueilha tirada de "falar de boubadas i falar de amor ye la mesma cousa", fui, pormenor ó pormaior, de l más refinado que you bi alhá:


" (...) de Miranda de l Douro, cidade que you siempre ancarei cumo la más asseada de Pertual, i nun falo solo de las rues (...)"


Outor de l ansaio que sirbe de antrada a la traduçon de Ls Lusíadas, de Fracisco Niebro
Poeta, scritor tradutor, ansaísta i porsor de la Faculdade de Letras
de l'Ounibersidade de Lisboua


Benindo d'adonde ben, you nun me astrebo a ir contra, i stou que bós tamien nun bos habeis de botar muito fuora.

21/09/10

Die de la Lhéngua VI

Cumo nun hai fiesta sien bombo, caixa, gaita de fuolhes i çanfona, eiqui quedan más uas "rabecadas" de ls Galandum Galundaina.



Cantiga bien mirandesa, de la Raia será talbeç. Para quien nun sabe, L Molino de la Raia queda na Ribeira de Angueira, na marra de l termo de San martino cun l termo de Alcanhiças, ambaixo de la Falgueira i de la Bicha.
Este molino era adonde la maior parte de las personas de Cicuiro i Custantin lhebában las carradas de sacos para moler seguindo l camino siempre nas fraldas de la Sierra que na sue crona ten la raia de Spanha. Ten anton l termo de San Martino dous molinos nas marras: este a Norte i l Molino de Beigas na marra de Angueira, a Sul (ou será l «Sules» de la catiga «la molinera»?)

Estando la molineira
sentadica an sou molino

...

A VIDA É PARA SE VIVER

.
LA BIDA HAI QUE LA BIBIR…

Fui assi que passemos dous dies ne l Praino. Quinta por la manhana fumos a por uas balancies i uns mulones, que sembremos pa la Belheira, sitio de l termo de Sendin, nas arribas de l Douro. Cumo tenemos alhá trés fi(gu)eiras i stában chenas de fi(g)os, muitos yá capazes de apanhar para secar, nada melhor que anchir un baldo deilhes. Por esse Ambierno afuora, bien sáben a la purmanhana, al zayuno, cun un buchico d’augardiente i na nuite de l Anho Bielho pa l Anho Nuobo hai que ls poner na mesa.
Chegados a casa, ponimos ls fi(g)os a secar al Sol i fumus-mos a comer un cachico de pan i chouriço dun bísaro caseiro. L pan era de panadarie i nun staba a la moda.
Ende, di(g)o-le you a la mie:
- Yá nun faç tanta calor, bien podies amassar, que este pan nun sabe.
- Bai por leinha que manhana acendo l forno.
- Era melhor, que hai que meter apuis ls fi(g)os alhá i yá se fazie todo.
Se bien l falemos melhor l fazimos. Pus-le l carroço al jipe i fui-me por leinha a Atanor.
A la tardechica staba tobo porparado i na Sesta lhougo a la purmanhana cedo, la mie amassou. Acendimos l forno, amanhemos un parro para assar pa l’almuorço i eilha porparou tamien ua fornada de doces anquenómicos i fizo fritas.
L nieto inda solo ten cinco meses, mas fazimos un bolho par’el, quemi-lo you al almuorço, fui eigual. Assemos las patatas ne l borralho i ua cebolha. Fui melhor que ir por ende a un restourante, desses a querer parecer assi.
Quantos quedestes cun ganas de mos fazer cumpanha? Pus abisai que debrebe bos porparamos un fin de sumana assi, mas teneis que ajudar…
Stou a ber alguns a dezir, pantomineiro, ye solo para s’armar…
- Mas, las telenobelas son arte, screbir l que ye berdade ye armanço!?
- Ir a un restourante desses de ls amportantes ye alta culinária i you nun puodo fazer l que me dá la gana!?
- Ls Gato Fedorento son houmurista de purmeira. Dezie alhá se you nun sou cien bezes melhor.
Agora ls retratos para berdes que fui berdade:
..
ls fi(g)os
.
l pan
.
ls bolhos pal nieto
.
ls anquenómicos

.
las fritas
.
Sendin, 11-09-2010

Die de la Lhéngua Mirandesa V

I cumo nun hai die de fiesta sien música, ls Galandum Galundaina animórun l que sobrou de la nuite.

LA ÚLTIMA MORADA




Eilhi teneis mius amigos
Por adonde habereis de passar
Confunde-se l rico i l pobre
Todo a la tierra ben a parar


Bós que passais puli mirai
Ua spultura zerta
De frie tierra cubierta
La cara de buossa mai
Que cousas la muorte fai
Subre ls reis i ls mendigos
Mirai ls bastos jazigos
De tanta famílha honrada
Negra puorta frie antrada
Eilhi teneis mius amigos

Mirai eilhi la negra campa
Cubrindo la tal oussada
Subre la cabeira smirrada
Adonde ua cruç se lhebanta
Porquei chamais tierra santa
A tan anfame lhugar
Adonde la muorte bai lhehar
Filhos, sposas, i maridos
Ye ua antrada de gemidos
Por adonde habereis de passar

Anriba stá l bronze santo
Que toca a la fúnebre antrada
Churando cun boç maugoada
Ls entes que amestes tanto
Cai de ls uolhos l pranto
Subre la tierra que ls cubre
Eis la spultura de l nobre
Junto a prata i a la salba
A la slombra de la murcha malba
Cunfunde-se l rico i l probe

La tierra diç you criei
Todo l que ye begetal
Tengo l dreito lhegal
Quanto fago you quemerei
Ye de la tierra l nobre rei
I an tierra se há de tornar
You nun tengo outro manjar
Fui Dius que me autrizou
Bós sodes tierra, you tierra sou
Todo a la tierra ben a parar

José António Esteves

20/09/10

DIA DA LÍNGUA MIRANDESA IV

.
DIE DE LA LHÉNGUA MIRANDESA IV

.
L die de la lhéngua tubo tamien musica mirandesa cun ls pauliteiros i ls ninos de l coro, que deliciórun la giente cun sous cantares, tamien an mirandés. La saia de la Carolina fui cantada nas dues lhénguas i ye essa la que bos ponemos agora.
.

.

Yá ls habiemos oubido noutras oucasiones, mas neste die quejírun amostrar que ls ninos son l feturo de la nuossa lhéngua i para bos animar i alegrar nada melhor que esta marabilha.

AMBORA DE L DIE

.
L Praino yá ten ua agéncia noticiosa i de produçon multi-média. La purmeira agéncia de amboras an mirandés. HOIJE - L Jornal on-line de l Praino. Ls bideos de l die de la lhéngua son produçon de l HOIJE.

L PICANÇO ASSOBIADOR


Miu tiu Abaristo era un home mui buono, mui trabalhador i todo, anté mos querie muito i todo, mas a las bezes tenie assi uas maneiras mui angraçadas. Bede solo ua ô dues que you bos las cunto,ua beç andaba el arar la huorta de l prado culas bacas, i mie madrina andaba delantre de las bacas, mie madrina para quien nun sabe era la mulhier del, cumo iba deziendo andaba el a arar la huorta, i you staba culs bitelos eilhie cerca i staba cun el, mie madrina mandou-me andar delantre de las bacas anquanto eilha fazie outro serbiço. Anton tiu Abaristo ampeçou a assobiar ua moda dels dançadores, el para esso tenie jeito, un picanço de la cabeça burmeilha que staba na puonta dun carbalho ampeçou a assobiar la miesma moda que miu tiu assi a modo de fazer pouco del, durou un cacho la moda que miu tiu quando ampeçaba ua cousa tenie que la fázer bien feita. Mas l dito picanço nun se calhaba, i miu tiu yá staba a quedar anfadado cumigo pensando que era you que l staba arremedar, calha-te yá, dixo, qu´inda te chego cula guelhada, bô, dixe you, you nun bos fiç nada, praquei me stas tu arremedar anquanto you assobio, mas you ninchequiera sei assobiar, anton quien conho ye, tu nun oubes quien assobia a par cumigo, sei-bos alhá you ye que nun sou. Gracinda dixo el, sós tu, sou you l quei, que me stás arremedar, bá, ba nun seias tuntico home, you nin sei de quei stás tu a falar. Anton miu tiu dixo, scuita, i ampeçou de nuobo assobiar, i lhougo l picanço ampeçou tamien assobiar atrás del, oubiste agora, oubie, mas you nun assobiei bai a prócurar quien t´arremeda, i ampeçou-se a rir cumo ua tuntica, que lhougo you ampecei a rir-me tamien de la ber rir a eilha, i quien era capaç de parar de rir. Quien nun se rie, nin
l´ancuntraba gracia era miu tiu Abaristo que cada beç se anfadaba mais, anton mie madrinha mirou pal carbalho i biu l picanço a assobiar, consante tiu Abaristo assobiaba, i dixo, Abaristo para de assobiar, lhougo l paixaro parou tamien, mas ua tentatiba i l paixaro tornou acompanhar la musica, pronto yá sei quien t´arremeda, bô, i quien ye, ye aquel picanço que stá eilhie no carbalho, fazírun de nuobo la proba i resuoltou, anton atirou-le cun seixo i picanço bolou, pronto acabou-se la fiesta. Mas l tiu Abaristo nun l achou graça al concho de l picanço, i ampeçou a scarbalhar contra todos ls paixaricos que passaban puolie. Cumo ua nunca ben sola, inda staba outra pa l acuntecer a miu tiu, se nó bede bós. De anfadado que staba tiu Abaristo fui-se als cigarros, metiu la mano ne ls bolsos mas la pouca suorte fizo cun que nun ls tubie-se, scrudinhou ls bolsos todos, mas nada de cigarros, l que sie ancuntrou fui uas quantas priscas i un cachico de papel que mie madrina tenie, d´ambrolhar l toucino, mas para grandes males grandes remedios, i tiu Abaristo gastou quaije ua hora para ambrolhar aquilho todo, zambrolhar las priscas ua por ua depuis puso aquel tabaco todo ne l tal papel, buolta praqui buolta palhi, pus miu tiu era assi todo tenie que ser bien feito, depuis daquel trabalho todo i de star todo tan amanhadico, bieno ua airiçada i lhebou-le l tabaco dua sola beç. Miu Abaristo quedou cul papel na mano un cibico cumo quien nun mata cuchino, i dixo pal papel, bai tu tamien caranho, i atirou l papel al air que zaparciu fazendo ondias ne l air, mie madrina ye que nun era capaç de parar de se rir. Quien tube suorte cun todo aquilho fúron las bacas que miu tiu parou lhougo
d´arar e alhá bai el para casa butando fumo puls uolhos, naqueilhes anhos mais prossimos naide l puodie amantar naquel die, nin ne l dito picanço, nin nels cigarros que nun fumou. Passado anhos yá you habie benido de la tropa, inda l´amantei naquel picanço assobiador, mas nun me dou ganos de l bolber amantar. Hoije nun sei porquei ye que lhambrou d´aqueilha sufraije e bos la cunto a bós, mas nun l digueis nada a miu tiu. Agora sie yá bos la puodo cuontar quel yá nun me diç nada. Ai dies bien cruels na bida, cumo el miesmo dezie muitas bezes, i aqueilha manhana fui demais para un home solo…

José António Esteves

DIA DA LÍNGUA MIRANDESA III

.
DIE DE LA LHÉNGUA MIRANDESA III
.
Ende teneis la apresentaçon de ls LUSIADAS an mirandés, la parte final de la anterbençon de Francisco Niebro, yá la puso Abelhón, por esso a seguir a esta parte de la apresentaçon, iede a ber l bideo de Abelhón, un pouco mais abaixo eiqui ne l blog.

.

Hai las palabras de l presidente de la Cámara repetidas, mas nunca son de mais ls agradecimentos a quien tanto trabalho tubo nesta senara, que fui la traduçon de ls LUSIADAS, para la nuossa lhéngua.

Hei-de...



Chegas-me Outonho
a saber a Setembre,
a çpedir-se
de ls beranos prenhados de lhuç,
que me stonhan la piel znuda.

Chegas-me Outonho
an cousas perdidas
ne la ancerteza de ls dies
ancierta la bida,
ancierto l Eimbierno...

Sorbo-te Outonho,
gulosa,
anquanto l miu cuorpo ye die,
nuite l miu suonho,
anquanto ne l miu rugaço
coubíren las fuolhas
que se me çprenden de l manto.

Hei-de cunsolá-me
cun las abes redadeiras,
suberbibientes al caer de la fuolha,
molhadas pulas purmeiras chubas,
rejistentes als çponeres...

Hei-de,
ne la mie alma,
antrar ne l Eimbierno,
sentindo

las quelores de l Outonho...



Diálogo Corto


- Yá acabeste l testo? - preguntou.
- Nun me preguntes esso - respundi - sabes mui bien que un testo nunca stá acabado.

ls Lusíadas i la fiesta de la lhéngua


L manar de las palabras assi dezidas ceba rius i acachona morredeiros.
Un bien haia al poeta.

19/09/10

Die de la Lhéngua Mirandesa cun l salimiento de los Lusíadas un Mirandés



You nun bi l telejornal mas andube a scudrinhar i apanhei mais l cachico que bai para todo l mundo ber.

DIA DA LÍNGUA MIRANDESA II

.
DIE DE LA LHÉNGUA MIRANDESA II

.
Nun ye fácele grabar todo i muito menos fazer un bideo para bos amostrar, porque tenemos poucos meios para fazer esso, mas tamien nun podemos fazer bideos mui grandes se nó nun teneis tiempo de ber todo. Fazimos este pequeinho trabalho de la palhestra que dou Amadeu Ferreira, a purmanhana i que tratou de la stória de la lhéngua i de las defréncias cun las outras lhénguas. Porcuremos amostrar-bos estas passaiges de la palhestra porque pensamos que son l percipal para saberdes un pouco de l que fui.
.

.

Tamien houbo ua bejita als sítios mais signeficatibos de la cidade, a la tarde fui la apresentaçon de lhibros nas scuolas i a la nuite un berdadeiro festibal de cultura para to la giente i la apresentaçon de ls LUSIADAS an mirandés. Yá bos amostraremos un bideo de l coro anfantil de Miranda que ancantou ls que alhá stubírun.
Bá, ide tamien a ber l HOIJE, porque tols dies ten mais amboras de to l Praino.

La fuorça de l associatibismo





Muitas bezes chego a pensar que sou perbileijiado, mas esso nun bonda tamien hai de la mie parte muito anteresse an star persente nestas cousas.

Onte pula tarde tube l perbileijo de star na cerimónia d’abertura de la 27ª Seixaliada, eibento, çportibo, cultural i associatibo que la maiorie de las pessonas yá conhece, que l’Outarquie de l Cunceilho de l Seixal pormobe.

I fui nun terreiro que, para alhá de ser muito coincido, tamien diç muito als associados de l'Associaçon Cultural i Recreatiba Nial de la Boubielha (ACRNB), na Quinta da Marialva-Corroios, spácio adonde zde alguns anhos a esta parte, l'Associaçon ten feito ls sous eibentos, l Magosto i ls Jogos Tradecionales ne l 1º de Maio.

La cerimónia fui ua fiesta d’anchir ls uolhos, muita giente, muita quelor, música i subretodo muita manisfestaçon çportiba, stában repersentadas quaije todo las modalidades, fruito de la posiçon geográfiaca ser eicelente. Las Seixaliadas son manifestaçones de bida, bida trazida até eiqui puls clubes, pulas associaçones çportibas, culturales i recreatibas, pulas scuolas, pulas famílias, pulas Juntas de Freguesies de l Cunseilho.

Pequeinhos i grandes, homes i mulhieres, çportistas i dirigentes que dan l sou melhor, que dan l sou tiempo para alhá de las oucupaçones porfissionales, porque quieren ber la jobentude fuora de las nuitadas, lhibres de bícios i de fumaças, para que se bíren pa las corridas, pa l andebol, fotebool, pa la sgrina, xadreç, damas, pa la nataçon, pa la cunca, pa la música, le naça l gusto pulas artes, puls lhibros, quelóquios , cinema, que téngan ua culidade de bida sana anquanto jobs. Ye sembrar agora para ganhar ne l feturo, para que haba bielhos cun salude, que seia giente mais sabida, giente cun mais cultura i eiducaçon.

Agora durante quatro sumanas, spargidos pul Cunseilho son lhebados a efeito torneios, corridas, jornadas, ancuntros an quemunhon culas populaciones este eibento seia çfrutados por milhares i milhares de munícipes, i la fiesta seia plena i alhargada i ende se fáran las cuontas, l ancerramiento.

Sien poner an dúbedas l que de buono se fai i fai-se muito por esse Paiç afuora, este Cunceilho neste campo de l çporto, cultura i associatibismo nun ten pareilho, de manos dadas culas populaciones, i de cabeça alhebantada, fizo i cuntina a fazer camino. Ténen sido muitas las manifestaçones d’agrado al lhargo destes anhos. Que assi cuntine para bien de ls que scolhimos eiqui bibir i para bien de Pertual.

I de la quemunidade Zeníziense i sous recendidos fúrun muitos ls que tomórun esta oupçon, you que porqui ando hai mais de trés dezenas d’anhos sei l que falo, puodo dezir que muitos stan lhigados al çporto, a la cultura i nas atebidades porfissionales. Ye guapo i inchemos de proua, quando bemos ls nuossos cunterráneos antegrado i a fazer pul çporto i pul associatibismo.

L’Associaçon Cultural i Recreatiba ten la sue morada nesta Freguesie i Cunceilho, i ls sous associados ua berdadeira paixon pul associatibismo, i a probar-lo stan ls muitos anhos que mos ajuntamos i l’ounidade que tenemos, dende esta crónica fazer sentido.

L associatibismo ye ua causa tan nobre que todos le debemos reberéncia.




18/09/10

DIA DA LÍNGUA MIRANDESA I

.
DIE DE LA LHÉNGUA MIRANDESA I
.
Que melhor para bos dar ua eideia de l que se passou onte a la nuite an Miranda de l Douro, ne l die de lhéngua mirandesa, que poner eiqui las palabras de JÚLIO MEIRINHOS, galardoado pula Cámara cul títalo de Cidadon Hounorário de la cidade. Nun puodo poner todo l que dixo porque me stragórun la grabaçon, mas por un lhado fui buono, porque quien quier saber todo, que pieda l testo, porque para oubir “in sitio” deberie tener ido alhá.
.

.
Mas chega bien esta pequeinha parte de l que falou, para ber que bien fala i para saberdes un cachico de l que fui l dar la chiçcadlica que acendiu la lhuç de la nuoba yera de l MIRANDÉS cumo lhéngua. Fui JÚLIO MEIRINHOS, deputado nessa altura, que apresentou l porjeto na Assamblé de la República, que recoinciu l mirandés cumo segunda lhéngua de Pertual.

…sien tropicones,… siempre!



Calhórun-se ls paixaros, las águilas de las arribas parórun sou bolo ne l alto de l cielo, l´auga de l riu parou de correr, las árboles arreculhíran sues fronças, ls grilhos i ls ranacalhos çquecírun sous cantos, l sol scundiu-se atrás de nubres, la lhuna deitou-se cedo, las streilhas cerrórun ls uolhos ne cielo húmado...

Todo parou para que se acendíssen belas i se cumemorásse l die an que ua lhéngua zorra fui aporfelhada por sou pai.
Naquel die eimocionou-se cun l pormeiro abraço...


Tamien onte l caírun lhágrimas cara abaixo cun ls poemas que l dedicórun, las cantigas que l cantórun, cun las risas, cun ls sonidos que yá eran de la sue giente, cun ls recoincimientos feitos a quien por eilha perdiu nuites i dies i anhos...


Eimocionou-se quando un fidalgo que nunca l´habie falado, la arremedou an sou çcurso…
I que bien la arremedou, i que fouto fui an sou ampeço de fala, al pie de tanta giente que siempre la falou i agora la scribe...

I falou de ti, siempre de ti i de todos ls porjetos que naçírun para que tu medres, lhéngua mirandesa…

Calhou-se l Praino, les reloijos parórun naquel ouditório, calhou-se la nuite, para que se oubira la música salida de tues antranhas atrabeç la çanfona, la rabeca, la gaita de foles, la fraita, l bombo, l rialeijo, la caixa.

Cantórun ls moços i,... ancantórun.
Cantórun ls ninos cun l feturo, afinados.

Fui un die an que se acendíran mais uns fachucos para que camines sien tropicones,… siempre!...




Ne l berde



Bou a caras al mar
ne la quelor ls tous uolhos
i alhá me quedo
sien me dar de cuonta
de que l mundo
nun cuorre, que bola.
Alhá sinto las óndias a sgodar-me ls sentidos,
apanho búzios para ls poner ne la oureilha
para quando loinge,
ls stribe a la cara,
an fiestas de beije madreperla.
A las bezes persinto an tous uolhos
cardumes tristes,
perdidos an lhabirintos,
a fugir la lhuç
para se scundéren ne las perfundezas ls corales,
a angurriáren-se cun la fame,
nesse mar de salinas
relhuzientes cumo mica.
Apuis,
miras-me cun la lhebeza las flores,
cun la prefundeç ls beneiros de muntanha,
a manar na naciente
a tembrar de priessa...
La quelor ls tous uolhos

ye de yerba ourbalhada
ne l cerrado ls deseios...



17/09/10

LA CUONTA d´EIDUARDO




Quando l garoto tirou la tapadeira del panelo i biu que se habie arrebantado l chabiano, quedou sien saber l que fazer: ô ir a la eigreija a chamar a sue mai, ô quedar-se an casa áspera qu´eilha beniesse. Mas l garoto nun era pra pensar. El era mui retardado, tuntico ante, parece que habie quedado assi lhougo de pequeinho, ó ua molestia qualquier l habie apanhado inda nino, ó yá naciu assi, nun sei bien l que tube.L que sie sei ye que l garoto, cumo era tratado por todos miesmo por sue mai, nun ataba nien zataba. Inda iba culas baças i todo mas nun falaba cun naide, i tamien naide l antandie solo sue mai l iba cumprandendo. Bibien les dous solos yá muitos anhos çque murrira l pai. Antón dessa beç sue mai l dixo: - Mira Eiduardo, que era assi que se chamaba, olha you bou a missa i quedas eiquie i bás oulhando pula panela que stá a cozer un chabiano i ua chouriça. Nun ls bulhas que se baia cozendo debagar. Assi fui, mas la mai demorou-se un cachico i lhume iba-se apagando. Anton i garoto resulbiu juntar un pouco ls tiçones que nun pronto ampeçórun a arder mas fuorte, anté que se arrebantou l chabiano. Quando l garoto tirou la tapadeira i biu aquel purparo, nun pensou dues bezes curriu lhougo a l´eigreija a chamar a sue mai. Antrou bien na hora que l cura staba a lhebantar la hóstia. Antrou eigreija drento, dezindo: -Á mai, onde stá mie mai? i ampeçoron lhougo uas ties “calha-te!”, “ chite!” dezírun outras. La mai oubiu i tamien dixo “xite!”. I respundiu l garoto: - Nien chite nien chote, arrebantou-se l chabianote no pote. Se querei benier beni, se nó como-lo you solo. I saliu eigreija fuora i sue mai de trás del “aspera!, “áspera!”. Ye l speras.

José António Esteves

16/09/10

…de la redadeira metáfora



Poderie dezir-bos quien fui, quien quiero ser, mas nesta hora, neste sfregante an que scribo, hai l'agora i agora nada mais sou que las letras qu'eiqui deixo, nesta squina de casa, nesta squina de fuolha branca straformada nua pantalha frie i ancapaç de bos fazer chegar l miu perfume, de bos amostrar las lhágrimas nas manchas marcadas pula tinta sborratada ne l papel, de bos fazer sentir l ameroso de l papel de seda, de bos fazer chegar l sonido de las fuolhas a passar antre ls dedos, ua atrás de l'outra, culas lhetras a caras a la mano squierda porque solo assi quedaran amanhadas para meter ne l'ambelope. Pouco bos amostra la pantalha cun sue friaige natural...
Eiqui, neste grano d'arena adonde me sento, sou l que quedou de l poema que l poeta me dedicou. Li-lo i reli-lo, birei-lo i birei-me d´alrobés i a el de piernas parriba, para ber se l´antendie to las metáforas. Parei na redadeira... i, nun fui capaç!...
Culas manos a tembrar deixei caer l poema al riu, alhá ambaixo, ne l sítio an que las faias dán muita grima. Alhá se scapou l poema cula metáfora birge, adonde la mie alma nun fui capaç d'antrar.
Fugiu-me cul que resta de mi metido nua metáfora que l'auga de l riu sborratou i que jaç ne l fondo de l mar, ambuolto an oucas berdes, arrolhado por cada balanciar de las óndias, até que un die sala, agarrado a un remo dun pescador.
Hei-de quedar na ansustentabelidade de la redadeira metáfora, para me sintar nua sílaba de l poema!



UA CUONTA


PERDÍRAN-SE LS MACHOS

Ua beç an Palaçuolo. Un rapaç fui-se a percura duns machos que se l habie perdido, fui haber al cerrado de la freixenosa nun seia que l tubie-se dado na cabeça de iren pali. Ye un pouco loinge dixo, mas nestes cauos tengo que cunsiderar todas las pusseblidades, buscou l cerrado todo i nada, andubo pe ls montes anté fui haber a las huortas, quien sabe a las bezes puodien tener ido para alhá. Mas nada tamien nun staban . Caralho de machos parece que ls tragou la tierra. I agora que fago you, cumo bou you para casa sien ls machos, i quei l digo a mie mai, nó, nó nun puodo ir, tengo que ls ancuntra.
Dou buoltas i mais buoltas, mas ls machos nada de aparcer, l sol yá iba alto, yá debien ser ende las dues ô las três de la tarde i nada d´ancuntrar l conho de ls machos.
Parou un pouco para piensar, i chegou a ua cuncluson. Sabes que mais que se fodan ls machos bou mas ye a nius.
I assi fizo tirou toda la tarde a buscar ls nius i anté tube suorte qu´ancuntrou un de fulhecra, mas nun tenie nada, mais parcie bielho. Nun zanimou, anda qu´inda hei-de ancuntrar un cun paixaricos.
Animado cula eideia d´ancuntrar ls paixaricos quien sabe uns gaios que son grandes, i benie miesmo a calhar, yá you pudie ir para casa, anté yá l parcie, que yá l staban a saber, mas bô, furon cuchos ls gaios niechequiera uns cuquelhados que yá serbien bien.
El bien buscou mas defenitibamente aquel nun era l sou die de suorte, nien para paixaros nin para ancuntar ls machos inda dou mais uas bulotas mas nada, nin ua cousa nin outra.
Cumo se staba a fazer de nuite, i tamien yá tenie fame, si, que isso de andar un die anteiro pul termo miesmo sien que seia a paixaros, era cansatibo.
Pronto dixo, bou para casa i que seia l que Dius quejier cun mie mai, nun sou oubrigado a ancuntrar ls machos.
Quando chegou a casa yá staban todos mas preocupados cul rapaç que culs machos. Antrou dou las bunas nuites, i dixo lhougo sue mai a Zé tu ancuntres-te ls machos? You nun senhor? Mas ancuntrei outra cousa melhor? À, si, i quei era? Era un niu. Caramba que suorte tubies-te, i quei tenie perguntou la mai. Ô era bielho, ô andaba a fazer.
Pus si que tubies-te suorte!
Mas nós tamien la tubimos que ls machos yá stan na loija benieran eilhes solos para casa.
Cundanidos yá pudie you buscar? Pronto bai a lhabar las manos i ben a quemer l caldo que
s´arrefece.
I assi fui la stória, cun final feliç.
Aparcirun ls machos, i l rapaç ancuntrou un niu…

José António Esteves

15/09/10

L mirandés na SIC, porgrama Boa Tarde de 15/09/2010

ESTADO SOCIAL

.
STADO SOCIAL
.
Esta ye ua çcusson que se debe fazer i nada melhor que fazer-la an mirandés, porque la tierra de Miranda mantubo siempre ua forma de bibir muito próssima de l que deberie ser l Stado Social, mas l Praino fui sendo aculturado durante séclos pula gobernaçon dominante i ne ls últimos anhos la aculturaçon fui inda maior, yá que passou de la altaraçon de las relaçones sociales i de l modo de bibir, para la mentalidade de la giente, que yá pensa cumo ls senhores i ls serbidores de l que dízen ser l Stado Social.
L Stado Social nada ten a ber cun ua gobernaçon, que cumo ls senadores romanos, ténen todo mundo a trabalhar para eilhes, pouco sobrando para l pobo. La giente yá nun defende l Stado Social, mas ls que bíben a querer mantener l Stado, sperando tamien eilhes un lhugar a la mesa desse Stado.
L Stado Social nun l puode ser, se ls que stan ne l sítios de mando, se preacupáren mais an gastar que porduzir. Naide puode gastar ou çtribuir l que nun ten. Naide puode pensar bibir para mandar ne ls outros i çtribuir l que ls outros ajúntan. Para l Stado ser Social, nun puode haber quien nun trabalhe i nun porduza bienes que acrecénten riqueza.
L Stado Social, solo l será quando fur de todos i todos podíeren partecipar i dar la sue oupenion an lhibardade. Quando todos tubíren dreito al que precísan para bibir cun denidade.
Ampeçou la çcusson…

Passados que son onze anhos

Die de la lhéngua mirandesa

Passados que son onze anhos de la apersentaçon i botaçon de l Porjeto Lei que reconhece ls dreitos lhenguísticos de la quemunidade mirandesa, naide puode negar que fui un grande passo dado alantre.

Este Porjeto que fui apersentado n’Assemblé de la República, fui fruito de muito trabalho i ampeinho de pessonas que sabien de la ourige de la lhéngua, l balor patrimonial, sentien la necidade, sabien de la gana de l pobo mirandés tener l sou falar reconhecido na lei.

Fui tamien un modo de afirmar l conhecimiento yá recolhido puls ambestigadores que de hai muitos anhos datrás benien ponendo a çcubierto aqueilho que l poder de las leis i l poder cultural se negaba i tenie miedo de reconhecer.

Nun fusse assi, ou seia nun perponendo l sou reconhecimiento cumo lhéngua oufecial, a la lhéngua nun le sobrarien grandes cundiçones de se mantener. Fui sien dúbedas nanhuas la repuosta cierta para que la lhéngua puoda parar de arresbalar pa l abismo, adonde se mantenie, fuorça de muitas cundiçones i demudas nas redadeiras décadas na region de Miranda.

S’hoije la lhéngua ten muitas çficuldade an se mantener cumo lhéngua de comunicaçon de lhidas, de lhéngua d’afetos, por bias de la globalizaçon i de l spargimiento de las famílias, se ten çficuldades an s’amponer a la par de l pertués ne l ansino i an decumentaçon oufecial, por bias de l Stado nun tomar las sues respunsablidades, se ten çficuldades an ser antendido i screbido cun las reglas de la Cumbeçon, cumo serie se nun tubira sido oufecializada.

Solo ye pena tener sido tan tarde, puis ls stragos yá éran muitos.

Mas cumo todo na bida mais bal tarde que nunca, i ende stan hoije las anstituiçones ampenhadas an dar dibulgaçon, pormober eibentos para que esse die nun caia ne l squecimiento, seia ua fiesta, para fazer mais ua jornda cultural, de sclarecimiento i aporbeitado para alhebantar i pormober este património.

Assi nós steiamos motibados i ganhos para dar l nuosso melhor, aqueilho que sabemos i podemos a este falar, fazendo siempre algue, falando i screbindo porque esse ye la cuntribuiçon que la lhéngua percisa.

Solo assi staremos prestando houmenaige, a todos aqueilhes que dantes i apuis de la apersentaçon de l Porjeto Lei, arrefucírun las mangas, bencírun ls atalancadeiros i fazírun cun que yá mereça l respeito de todos.

Nun bonda hoije star oufecializada, se a eilhas nun mos antregarmos de coraçon i alma, se nun l’ousarmos ne l die a die, se nun l’ousarmos nas relaçones anstituçionales se nun le dirmos l lhugar a que ten dreito.

Stan de parabienes, l’Outarquie de Miranda de l Douro, i todos aqueilhes que s’ampenhórun an lhebar por alantre esta jornada, l die de la lhéngua mirandesa.

14/09/10

Nien ui, nien ai !


Á Rui !
Para donde fui
L nuosso bui ?

Ai,
Á mai !
Preguntai a pai !

Tou pai ?!
Quien sabe l que fai
I para donde bai !


Teneis rezon, Mai !
I çpuis, carai !
Que naide diga a Pai :
Nien ui, nien ai !

Ai, á Rui,
Á Rui !
Para adonde fui
Tamien tou pai ?
Bai a saber, Rui,
Bai !

Bá, Mai,
Sossegai !
Se calha l bui…
Stá cun miu pai !
El bai
I yá l trai !

Quien, Rui,
Quien l trai :
L bui
ou mas ye tou pai ?
Mas, á Mai…
á Mai !
Nien ui, nien ai !



La fronça de la amisade



Besitei-te ambuolta an soudade
A ti amiga de lhargas batailhas
Que custruírun la amisade
An alicerces de fuortes murailhas.

Hoije
A apartá-mos
Pormetimos nun star
Tanto tiempo sien mos ber
Para que mais bezes
Ls nuosos uolhos réguen
La fronça de la amisade...

Cúmpramos la pormessa,
Cun un café, a peto seia
I un copo d´auga, talbeç
Buídos sien priessa
Muita beç...

Citaçon De l Die

Nien to la loucura ye genial, nien to la lhucideç ye bielha.
Chico Buarque

[An pertués:

Nem toda a loucura é genial, nem toda a lucidez é velha.
]

13/09/10

POESIA

.
MIRANDO PAR’EL…

Surbendo la malga de caldo,
Cula mano trémula d’eidade,
Arramaba nais que surbie,
Caíesse-le la denidade.

El que fura tan baliente,
Para durar a l’eiternidade,
Alhi staba cumo pedinte!
Ajuda pedie por caridade.

Chegar a bielho ye galardon,
Mas nó desta maneira.
Belheç tamien ye solidon,
Acabar sien eira nin beira.

Mas para alguns nun ye assi
Ándan listos até morrir,
Porque l’habie de tocar a el
Tener que tanto sofrir?

Iba-se a rebuoltar?
Contra quien i porquei?
Tenie que se cunformar,
Porque esto tamien ye de lei.

Ye lei de la naturaleza,
Nada buona d’antender.
Ten que ganhar fortaleza,
Para cuntinar a padecer.

Qual será sou pensar?
Que l’eirá na eideia?
Talbeç nien el saba…
I a mi?! Nien eideia…

12/09/10

Die de la Lhéngua Mirandesa - 17 de Setembre




Eiqui bos deixo l porgrama de l die de la Lhéngua Mirandesa, que bai a ser ne l die 17 de Setembre.
Nesse die faç anhos que l deputado Júlio Meirinhos apersentou, na Assemblé de la República, l porjeto de lei que apuis bieno a ser aprobado i dende resultou l recoincimiento legal de la lhéngua mirandesa.
Serie buono que bien assinaláramos esse die i que muita giente partecipasse nas einicitibas que ban a tener lhugar, an special na sesson de las 21 horas. Ende, para alhá de l salimiento de Ls Lusíadas, haberá muitas nobidades.

Ua cuonta

UA CHIÇCADLICA NA SENHORA DE L NASO


La Clemantina era ua rapaza mui guapa, se nó de las mas guapas de Palaçuolo, sendo assi nun tardou que l Chico Nucêncio arrepara-se neilha.
A ajuntar al qu´eilha era de guapa, tamien era filha de ua de las buonas fertunas dalhá, naquel tiempo esso cuntaba muito. Por essas, i por outras cousas que çcunheço l tal Chico nun perdiu tiempo i fui apertando las cousas cula Clemantina.
Assi son las cousas, nuobos cumo éran nun l pensórun dues bezes pal fazer.
Diçque fui na Senhora de l Naso que la cousa acunteciu. Eilhes fuoran a la fiesta cumo nuobos que éran puoli andubierun bendo cousas que nunca habien bisto, i fazendo cousas que nunca habien feito, depuis de la fiesta benirun para casa mas la Clemantina ampeçou-se a ancuntrar mala, nun sabie l que tenie, nada se l´assentaba, todo l que quemie l botaba lhougo fuora andaba a quedar procupada, mas quei me passa dezie eilha para cun sous butones, mas la cousa nun passaba, bastaba ber la quemida que tenie que zaparcer lhougo pal curral.
Sue mai yá nun staba a gustar nada de l que staba a ber, i sien l dezier nada a eilha fuisse a tener cul barbeiro que la fuosse a ber nun fuosse algua cousa mala.
À Senhor Juquim querie que me fuosseis a ber la mie Clemantina qu´eilha nun stá nada buona. Bô! Anton quei l passa algua cousa que quemiu que l fizo mal. Nun bos sei dezier, l que sei ye
qu´eilha nun stá buona, nada s´assenta.
Stá bien, Tie Ana, stá bien, lhougo que çpache estas barbas bou alhá.
Pronto, yá quedo mas çcansada, mas oulhai ide cun jeito qu´eilha nun sabe que you bien eiqui.
Deixai por mie cunta, sei cumo fazer las cousas.
L tiu Juquim fui anton a casa a falar cula Clemantina, ancuntrou-la ne l curral, i dixo, oula Clemantina que tal stás diçque que nun tenes andado bien. Nun ye nada senhor Juquim ye solo un mal star lhougo passa.
Nun sei non, nun serie melhor que you disse ua miradela you quedaba mas çcansado, i depuis nun custa nada yá que stou eiqui.
Bós ye que sabeis, tanto se me dá. Mas bamos anton pal subrado que stamos mais abuntade, i assi fui,
Yá no subrado l senhor Juquim fui procurando, anton yá muitá que stás assi cun esses gomitos, quei tenes quemido, algua gluseima quemiste.
Nun senhor nun quemie nada, esto passa-me zde l die de l Naso, zde esse die que nun tornei andar buona, balha-me Dius nun sei l que se passa cumigo.
Scansa nun há de ser nada, i alhá nun quemiste nada, sie di-me se quemiste algo, quiero saber todo, ó nun cunfias no senhor Juquim.
L senhor Juquim para quien nun sabe era l Barbeiro de S. Pedro De la Silba, qu´era mui antandido an todas las maleitas, naqueilhes tiempos era assi, éran ls barbeiros que fazien de doutor, mas bamos al qu´antressa,
Staba el a procurar a Clemantina cumo tenie sido ne l Naso Se habie quemido algo fuora de la cunta, el yá staba a çcunfiar l que tenie Clemantina, i fui procurando cousas, mira será que nun arranjeste alhá un rapaç, pus l tou caso parece-me que ten algo haber cun algun rapaç.
La Clemantina quedou un cachico burmeilha i nun respuondiu a la pergunta de l barbeiro, el mais cumbancido quedou de l que se passaba, buono puodes falar a buntade ye un segredo miu i tou.
Anton eilhá l dixo quaije a churar nun fui nada. Fui solo ua chiçcadlica na senhora de l Naso, mas s´assi se fazen ls garotos. fui solo ua chiçcadlica nada.
Pus fazen, fazen. Ye a las chiçcadlicas que essas cousas se fazen, i tu stás ambaraçada, mas nun
t´apuquentes todo há-de ser bien tenes que tener cuidado cun ciertas cousas.
Mas you yá l digo a tue mai l que se passa para tratardes de las cousas, cul tou rapaç.
I assi fui La Clemantina staba miesmo ambaraçada. Graças al senhor Juquim soubesse la berdade tratórun de las cousas i la Clemantina casou-se cun Chico Nucêncio. La pouca suorte fizo cun que l garoto se perdisse, mas benieran mais i todo quedou bien.
Alhá bibiran sue bida felizes. A las chiçcadlicas claro.


José António Esteves